تحلیل مسائل روزفلسطین

چرا واکنش ایران به عادی‌سازی روابط امارات-اسرائیل حداقلی بود؟؛ ترکیه سردمدار تحولات فلسطین

محمد محسن فایضی

هفته گذشته بود که امارات با واسطه گری ترامپ اعلام کرد به عنوان سومین کشور عربی پس از مصر و اردن رژیم صهیونیستی را به رسمیت شناخته است. هرچند روند عادی سازی روبط امارات با تل آویو از سال ها قبل آغاز و در سال های اخیر علنی‌تر هم شده است، اما اعلام به رسمیت شناختن رسمی این رژیم به عنوان یک عضو حقوقی مسئله کوچک و کم اهمیتی نیست.

این تصمیم امارات با واکنش های زیادی در برخی کشورهای عربی و اسلامی روبرو شد؛ گروه های فلسطینی از فتح، حماس و جهاد اسلامی و همچنین کشورهایی چون مراکش، تونس، پاکستان، مالزی، ترکیه، کویت و ایران را میتوان در این میان شمرد که واکنش های گوناگونی در خصوص این اتفاق اتخاذ کردند. از سوی دیگری بحرین و مصر صراحتا از این توافق حمایت کردند. گفتنی است سکوت مقامات رسمی سعودی از حاشیه های این اتفاق بود.

اردوغان و تصاحب جدی ترین واکنش

در میان مخالفان به اعلام روابط رسمی دبی-تل آویو، ترکیه محکم ترین واکنش را به نام خود کسب کرد. ترکیه در همان روز نخست موضع تند و علنی خود را آغاز کرد. ابتدا ابراهیم کالن سخنگو و مشاور سیاست خارجی و امنیت ملی امارات را به خیانت و فروختن فلسطینیان مظلوم متهم کرد و گفت ترکیه، برادران فلسطینی را تنها نمی‌گذارد. پس از آن اردوغان موضع تندی گرفت و امارات را به قطع رابطه در بالاترین سطح تهدید کرد.

حتی در روزهای اخیر برخی رسانه ها از لغو پروازهای ترکیه به امارات خبر دادند؛ اتفاقی که اگر صحت داشته باشد نشان دهنده جدیت آنکارا در تقابل با امارات است.

واکنش ایران چه بود؟

در ایران هم مانند ترکیه موضع گیری های کوناگونی از سوی برخی مسئولین به این اتفاق شوم شاهد بودیم. به طور نمونه آقای روحانی در واکنشی به این توافق گفت: «این روزها مواجه شدیم با کشور همسایه که متأسفانه خودش را به دشمن دنیای اسلام، دشمن منطقه و قاتل ملت فلسطین نزدیک کرد… و فکر می‌کنند باید خودشان را به آمریکا یا رژیم صهیونستی بچسبانند تا امنیتشان تأمین شود و اقتصادش رشد کند، این اشتباه است و این اقدام از نظر ما اقدامی نادرست، غلط و صددرصد محکوم و خیانتی به آرمان ملت فلسطین، آرمان مسلمانان و آرمان قدس است.»

اما جدی ترین واکنش ایران که بازخوردهایی هم در سطح منطقه داشت به سردار باقری بر میگردد. رئیس ستادکل نیروهای مسلح پس از محکومیت عادی سازی روابط با اسرائیل تاکید کرد: «قطعا رویکرد ملت ایران به این کشور همسایه از اساس تغییر خواهد کرد و نیروهای مسلح جمهوری اسلامی نیز به این کشور با محاسبات دیگری نگاه خواهند کرد و چنانچه اتفاقی در منطقه خلیج‌فارس بیفتد و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران دچار خدشه هرچند اندک شود ما آن را از چشم کشور امارات متحده عربی می‌بینیم و تحمل نخواهیم کرد.»

آیا پای دلار وسط است؟

با مقایسه کنش و سطح واکنش های ترکیه با ایران، به نظر می رسد میزان عملکرد جمهوری اسلامی ایران در قبال عادی سازی روابط امارات با اسرائیل اصلا قابل قبول نیست با برخی رسانه ها و کارشناسان به میزان کنش ایران واکنش نشان دادند و خواستار کنش هایی جدی تر بالاخص در روابط اقتصادی با امارات بودند.

اما کنش ایران مسیر متفاوت و آزاردهنده ای را طی کرد؛ مسئله زمانی آزار دهنده‌تر می‌شود که درست چند روز پس از این اتفاق، وزارت خارجه کاردار امارات را برای حادثه رخ داده در خلیج فارس و تیراندازی به سوی صیادان ایرانی و کشته شدن ۲ نفر با جدیت و شدید ترین لحن احضار کرد.

حال این سوال مطرح می شود که آیا وزارت خارجه توان این اقدام را در واکنش به توافق عادی سازی روابط دبی با تل آویو نداشت؟ چرا این اقدام آن زمان رخ نداد؟ برخی در توجیه این مسئله مدعی اند که احضار کاردار یا سفیر به مسائل دوجانبه مربوط می شود، اما احضار در خصوص اتفاق نزدیکی امارات و اسرائیل غیرممکن بود و میتوانست با ادبیات تهدید امنیت ایران و خلیج فارس همانند ادبیات سردار باقری رخ دهد تا شائبه حقوقی و دیپلماسی (دخالت در امور داخلی کشورها) رخ ندهد.

این قضیه زمانی جالب تر می شود که در همین ایام که نه تنها ایران جز به چند موضع گیری علیه امارات اکتفا میکند، بلکه صفحه عربی خبرگزاری فارس در یادداشتی پالس های متفاوتی به طرف اماراتی ارسال میکند. این مطلب زمانی با اهمیت تر می شود که بدانیم صفحه عربی خبرگزاری فارس از معدود رسانه های ایرانی است که در منطقه بازخورد دارد و دیده می شود. فارس در گزارشی(http://fna.ir/ezexz1) به نقل از اتاق ایران- امارات مینویسد: روابط تجاری دوجانبه رو به رشد است و امارات دومین شریک تجاری ایران است!

ایران و امارات

برخی تحلیل گران معتقدند عدم کنش جدی و عملیاتی چه در سطح دیپلماسی و چه در سطح اقتصادی در مقابل امارات، متاثر از دلار است. در روزهایی که وضعیت دلار در کشور چندان مساعد نیست و با بحران هایی ناشی از تحریم و تبادلات مالی روبروست، نمیتوان بر امارات به عنوان یکی از مسیرهای دلاری ایران که با همکاری صرافی های دبی با تهران برای دور زدن فشارهای آمریکاست، فشار بیشتری وارد کرد.

ضمن آنکه باید این واقعیت را دید، اما از جمهوری اسلامی ایران که همواره در خط مقدم حمایت از آرمان فلسطین بوده، توقع اقدامات عملیاتی تر و رسانه ای تر چه در داخل و چه در سطح بین الملل می رود. اتفاقی که جز با حضور و پرورش نهادهای مردمی (NGO) قدرتمند و قوی رخ نخواهد داد. با این روند نباید از سردمداری ترکیه در تحولات مختلف فلسطین( معامله قرن، انتقال سفارت و ….) در افکارعمومی جهان اسلام تعجب کرد.

نمایش بیشتر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا