بزرگترین مساجد اروپا(قسمت دوم)
مساجد همواره نمادی از هویتِ شهرها و به مثابه مشعلی در وجدان انسان‌ها بوده‌اند. به طور کلی می‌توان گفت که مساجد یک نماد و سمبل تمدنی هستند؛ سمبلی که شهرها با آن‌ها شناخته می‌شوند. آیا شهر مکه با مسجدالحرام شناخته نمی‌شود؟ آیا قدس با مسجدالاقصی شناخته نمی‌شود؟ آیا دمشق با مسجد جامع الاموی و تونس با مسجد الزیتونه شناخته نمی‌شوند؟ از همین روی، نتیجه می‌گیریم که مساجد همواره از یک جایگاه ویژه و مترقی برخوردار بوده‌اند. شاید در نتیجه همین جایگاه مترقی است که فرانسه هر از چند گاهی به بستن مساجد و ممنوع اعلام کردن فعالیت‌های آن افتخار می‌کند. هر ساله در برهه‌هایی از زمان شاهد آن هستیم که اقدامات فرانسه علیه مساجد تشدید می‌شود و مقامات پاریس به این اقدامات می‌بالند. همین سیاست‌ها و استراتژی‌های پاریس موجب شده است تا فرانسه به کانون اسلام‌هراسی در اروپا تبدیل گردد. اخیرا نیز پارلمان فرانسه قانون مبارزه با «جدایی‌طلبیِ اسلامی» را به تصویب رساند؛ قانونی که پس از آن، فراخوان‌ها برای تعطیل کردن مساجد در سراسر اروپا بیش از پیش افزایش پیدا کرد. در این میان، راستگرایان افراطی نیز با تکیه بر گفتمانِ نژادپرستانه و اسلام‌هراسی، اقدامات خود علیه مهاجران [مسلمانان] و مساجد را تشدید کردند؛ مهاجرانی که به دلیل فراگیری ظلم و ستم در کشورهایشان به اروپا مهاجرت کردند
در حال حاضر، شمار مسلمانان مهاجر که در سراسر کشورهای اروپایی سکونت می‌گزینند به ۲۶ میلیون نفر می‌رسد. البته با توجه به تداوم موج‌های مهاجرت، انتظار می‌رود که بر این تعداد افزوده شود. با در نظر گرفتن شمار بالای مسلمانان مهاجر در اروپا، اهمیتِ معماری مساجد به گونه‌ای که نیازهای معنوی، اجتماعی و فرهنگیِ مسلمانان را برطرف سازد، بیش از پیش احساس می‌شود. با این‌حال، یک مانع بزرگ و چالشی در برابر برطرف شدن این نیاز وجود دارد و آن، فراگیر شدن رویکردهای نژادپرستانه در اروپا است. اروپایی‌ها به شدت اصرار دارند تا بر اساس هویت کشورهای غربیِ خود رفتار کنند. چنین چیزی، مسلمانان را مجبور می‌کند تا بجای مساجد، نمازشان را در مکان‌هایی نظیر زیرزمین‌ها و کلیساها اقامه کنند. در برخی از موارد، کار به جایی رسیده است که مسلمانان مجبور شده‌اند حتی در اماکن تفریحی اقدام به اقامه نماز کنند. با وجود تمامی آنچه که گفته شد، مسلمانان در طول چند قرن توانستند مساجدی را در اروپا احداث کنند که هریک به نماد تمدنی و معنویِ برجسته در بسیاری از شهرهای اروپایی تبدیل شوند. در این گزارش، قصد داریم ضمن اشاره به برخی از این مساجد، قصه آن‌ها را روایت کنیم.
مسجد بزرگ پاریس
مسجد بزرگ پاریس در قلب پایتخت فرانسه واقع شده است. این مسجد درست در جایی قرار دارد که مؤسسات علمی و سیاسی نظیر دانشگاه «سوربن» و مؤسسه جهان عرب، مجلس سنا و … در آنجا واقع شده‌اند. مسجد بزرگ پاریس از قدیمی‌ترین و بزرگترین مساجد فرانسه است و مساحت آن به ۷۵۰۰ متر مربع می‌رسد. این مسجد با هدف گرامیداشت یاد سربازان مسلمان که در جریان جنگ جهانی اول، فرانسه را از چنگال آلمانها آزاد کردند، احداث شد. در جریان نبرد آزادسازی فرانسه از چنگال نازی‌ها حدود ۱۰۰ هزار سرباز مسلمان کشته شدند. مسجد بزرگ پاریس برای اولین بار در تاریخ ۱۵ ژوئیه سال ۱۹۲۶ و با حضور «مولای یوسف بن الحسن الأول» پادشاه مغرب، بازگشایی شد. «دیمارگ» رئیس‌جمهور وقت فرانسه نیز ازجمله دیگر شخصیت‌هایی بود که در مراسم بازگشایی مسجد بزرگ پاریس مشارکت کرد. مهندسیِ معماری مسجد به سبک مراکشی انجام شده است. نقش‌ها و تزئینات چشمگیر، دیوارهای مسجد را پوشانده است. از لحاظ رنگ نیز دیوارهای مسجد آبیِ فیروزه‌ای هستند. مناره مسجد تا ۳۳ متر در آسمان ارتفاع پیدا می‌کند و ساختار آن الهام‌گرفته از مناره مسجد الزیتونه در تونس است. ایده ساخت مسجد به سال ۱۸۴۲ بازمی‌گردد اما با این حال، تصمیم جدی برای احداث آن پس از جنگ جهانی اول اتخاذ شد. متفکران و اندیشمندان فرانسوی از ایده ساخت مسجد به شدت استقبال کردند. در نهایت نیز در ژوئیه سال ۱۹۲۰ بود که پارلمان فرانسه با اکثریت آراء، طرح ساخت مسجد با بودجه‌ای بالغ بر ۵۰۰ هزار فرانک را تصویب کرد. در این میان، شهرداری پاریس نیز از املاک خود زمینی را برای ساخت این مسجد اهداء کرد.
مسجد «ریجنت پارک»
مسجد «ریجنت پارک» تحت عنوان مسجد مرکزی لندن نیز شناخته می‌شود. مساحت این مسجد به گونه‌ای است که گنجایش ۵۰۰ نمازگزار را دارد. صحن مشرف بر صحنِ اصلی مسجد مختص بانوان نمازگزار است. «فردریک گیبرد» مهندس معمار انگلیسی طراح اصلی ساختمان مسجد محسوب می‌شود. مسجد «ریجنت پارک» دارای یک گنبد طلایی برجسته است و بر روی آن طرح‌های مهندسی زیبا کار شده است. بر روی این گنبد، هلال اسلیمی قد علم کرده است. در همین حال، سقف گنبد از داخل با طرح‌های تُرکی تزیین شده است. همچنین کار تزیین دیوارهای مسجد را متخصصینی از مغرب، الجزایر و تونس انجام دادند. در کف مسجد، سنگ‌های مرمر سفید به چشم میخورد. تصویر مسجد زمانی زیباتر به نظر می‌رسد که در مرکز صحن آن بایستید و صحن را ملاحظه کنید. کار ساخت این مسجد در اوایل سال ۱۹۷۴ آغاز شد. پس از آن نیز در ماه ژوئیه سال ۱۹۷۷ فعالیت‌های مربوط به احداث مسجد به پایان رسید. اگر بخواهیم به صورت دقیق تاریخ مسجد را بررسی کنیم، باید بگوییم که تلاش‌ها برای ساخت آن از خیلی قبل‌تر آغاز شد. می‌توان گفت که این تلاش‌ها به اوایل قرن بیستم بازمی‌گردد. در همان زمان، نقشه احداث مسجد در لندن طراحی شد اما تلاش‌ها برای آغاز رسمیِ کار ساخت، چندین بار به دلایل مختلف با شکست مواجه شد.
مسجد بزرگ رم
مسجد بزرگ رم در محور شمالی این شهر قرار دارد و مساحت آن به بیش از ۳۰ هزار متر مربع می‌رسد. از همین روی، این مسجد گنجایش هزاران نمازگزار را دارد. کار ساخت این مسجد بیش از دو دهه به طول انجامید. در سال ۱۹۷۴ به درخواست پادشاه سعودی یعنی «ملک فیصل»، شهرداری شهر رم زمینی را برای ساخت مسجد اختصاص داد. با این حال، سنگ بنای ساخت مسجد در سال ۱۹۸۴ نهاده شد. مسجد بزرگ رم در تاریخ ۲۱ ژوئن سال ۱۹۹۵ به طور رسمی افتتاح شد. این مسجد دارای یک صحن مستطیلی شکل است. در بیرون از مسجد یک آبشار کوچک دیده می‌شود و تصویر آن بر زیبایی نمای بیرونی مسجد افزوده است. در طراحی و ساخت این مسجد از طرح‌های مراکشی استفاده شده است. طراحی داخلی مسجد به همین شکل انجام شده است. بر روی قسمت‌هایی پایینی ستون‌ها و نیز دیوارهای مسجد مجموعه‌هایی از نگاشته‌های رنگارنگ حکاکی شده است.
مسجد وین
مسجد «وین» بزرگترین و زیباترین مسجد در این شهر محسوب می‌شود. علت این مسأله هم آن است که مسجد مذکور بر اساس سبک معماری اسلامی سنتی ساخته شده است. طراحی داخلی مسجد بسیار زیبار و چشم‌نواز است. مناره مسجد تا ۳۲ متر در آسمان ارتفاع پیدا می‌کند. ارتفاع گنبد آن نیز ۱۶ متر است. در سال ۱۹۶۹ بود که جامعه اسلامی در وین یک قطعه زمین را به منظور ساخت مسجد از شهرداری خریداری کرد. با این حال، زمان ساخت مسجد چند بار با تأخیر مواجه شد. علت این مسأله هم چالش‌ها و کمبودهای مالی عنوان شد. در نهایت، مسجد وین در سال ۱۹۷۸ با حضور رئیس‌جمهور وقت اتریش یعنی «رودولف کیرخشلیغر» افتتاح شد.
مسجد «خیر البریه» دانمارک
مسجد «خیر البریه» دانمارک در ژوئن سال ۲۰۱۴ در شهر «کپنهاگ» پایتخت این کشور افتتاح شد. یک مرکز فرهنگی ـ اسلامی، این مسجد را تأسیس کرد. گفته می‌شود که شاهزاده قطری سابق به نام «شیخ حمد بن خلیفه آل ثانی» مسئولیت تأمین مالی ساخت مسجد را برعهده داشته است. مناره مسجد «خیر البریه» در پایتخت دانمارک بسیار بلند است به گونه‌ای که در آسمان منطقه «نوربرو» در قلب شهر دیده می‌شود. باید به این مسأله نیز اشاره کرد که صدای اذان از مسجد مذکور به گوش نمی‌رسد، زیرا پخش اذان از مسجد دانمارک، درست مانند بسیاری دیگر از مساجد در سطح اروپا، ممنوع است. مسجد «خیر البریه» دانمارک بزرگترین مسجد در منطقه اسکاندیناوی به شمار می‌رود؛ کما اینکه اولین مسجد در دانمارک محسوب می‌شود که به صورت رسمی برای استقبال از نمازگزارانِ اقلیت مسلمان، ساخته شد.
