بررسی میزان رضایت ساکنین سرزمین‌های اشغالی از اسرائیل؛ جامعه اسرائیل روز به روز راست‌گراتر!
محسن فایضی
مرکز مطالعاتی دموکراسی در اسرائیل(IDI) یکی از مراکز مشهور رژیم صهیونیستی است که درپایان سال های میلادی گزارشات خوبی بر پایه نظرسنجی وسیع از جامعه اسرائیلی به صورت عمومی منتشر می کند. حجم بالای افکارسنجی این موسسه موجب شده گزارشات آن مورد توجه ویژه ای قرار بگیرد.
اندیشکده دموکراسی اسرائیل در سال ۱۹۹۱ توسط برنارد مارکوس یکی از ثروتمندترین افراد در جهان تاسیس شده است. وی از حامیان سرسخت ترامپ هم بود. اما یکی از محققین برجسته این اندیشکده، دکتر یووال شانی می‌باشد که او ریاست مرکز امنیت و دموکراسی وابسته به این اندیشکده را بر عهده دارد. یووال شانی در سال ۲۰۱۸ به ریاست شورای حقوق بشر سازمان ملل و سپس جانشینی این شورا انتخاب شده است. مرکز نظرسنجی گوتمن وابسته به این اندیشکده، بزرگترین و جامع‌ترین پایگاه داده اسرائیل در زمینه نظرسنجی افکار عمومی اسرائیل را داراست.
مرکز دموکراسی اسرائیل در پایان 2020 هم گزارشی کامل از افکارسنجی خود منتشر کرده که در ادامه به بخشی از آنها خواهیم پرداخت.
طبق روال همیشگی نخستین سوال این مرکز، یافتن احساس ساکنان فلسطین اشغالی نسبت به اسرائیل است. در سوالی از مخاطبین خواسته شده پاسخ دهند که نسبت به زندگی در اسرائیل چه احساس و نگرشی دارند.
1-سوال ساده است: فکر میکنند اسرائیل جای خوبی برای زندگی است؟
در پاسخ به این سوال 77 % جواب عالی و خوب داده اند؛ آماری که بسیار مناسب و قابل تامل اند؛ اما کاهش 8 درصدی نسبت به سال گذشته زنگ خطری است که باید از سوی سران رژیم صهیونیستی موجب نگرانی شان شود.
اما آنچه این آمار را جالب تر می کند، مقایسه میزان پاسخ به رضایت مندی از زندگی در اسرائیل براساس رویکرد مذهبی و سیاسی پاسخ دهندگان است.
براساس آمار منتشر شده از سوی موسسه دموکراسی اسرائیل، 92 % حریدی ها (یهودی های تندرو) اسرائیل را جای مناسبی برای زندگی می دانند، اما این آمار برای سکولارها به 65% کاهش می باید. این اختلاف با همین نسبت میان راست گرایان و چپ های اسرائیل هم نمایان است. در حالی که تنها 55% چپ ها به این سوال پاسخ مثبت داده اند که این رقم برای راست گرایان تا 84% افزایش می یابد.
2- وضعیت امروز اسرائیل را چگونه می بینید؟
در سوالی دیگر خواسته شده پاسخ دهند وضعیت کنونی اسرائیل را چگونه میبینند تا احساس سوال شوندگان از شرایط اسرائیل استخراج شود. پاسخ ها را باهم مرور می کنیم:
پاسخ ها در قالب مولفه های حریدی ها، ملی گرایان مذهبی، سنتی های مذهبی، سنتی های غیرمذهبی و سکولارها دسته بندی شده تا نتیجه گیری دقیق تری بدست آید.
68% حریدی ها وضعیت اسرائیل را خوب یا عالی میدانند، در حالی که این احساس در میان سکولارها تنها 27% و سنتی های غیرمذهبی تنها 33% درصد است. اختلاف فاحش برداشت از وضعیت کنونی محل زندگی شان میتواند نشان دهنده وجود شکاف اجتماعی در اجتماع های گوناگون اسرائیل باشد.
ضمن آنکه جدول های بالا به خوبی نشان می دهد که در واقعیت یا ذهنیت جامعه اسرائیلی، این رژیم و ساختار حاکمیتی اش در حال حرکت به سمت راست گرایی است. امری که در دهه اخیر قابل مشاهده است. افول احزاب چپ مثل کارگر در انتخابات، کنترل قدرت در چند سال متمادی در دست احزاب راست، تصویب قانون دولت-ملت یهود با مولفه های راست گرایی و نژادپرستانه و… بخشی از این اتفاق است.
در جدولی دیگر نگرش به وضعیت اسرائیل از سال 2003 تا کنون را می بینیم. نمودار زیر به خوبی نشان می دهد که وضعیت رضایت به کمترین میزان از سال 2014 رسیده، اما در مقایسه با دهه ابتدایی 2000 روند بسیار قابل قبولی را طی کرده است. به گونه ای که سهم 60 درصدی گزینه بد به 22 درصد کاهش یافته است. اما در نقطه سهم سبد کسانی که رای منفی داشته اند، بیشتر به سبد گزینه متوسط رفته و از حدود 25% به 40% رسیده است.
3- وضعیت شخصی خودتان را چگونه ارزیابی میکنید؟
پاسخ به این سوال را در جدول زیر نگاه کنید؛ آماری که نشان می دهد احساس رضایت از زندگی شخصی بیش از احساس رضایت از وضعیت رژیم صهیونیستی است و درصد قابل توجهی مثبت است. به طوری که مرکز دموکراسی اسرائیل این آمار را خوب و امیدوارکننده برای عبور از شرایط کرونایی عنوان کرده است.
در پایان 2020، 61% اسرائیلی ها وضعیت زندگی شان را خوب یا عالی میدانستند، این در حالی است که این رقم در سال 2018، رقم قابل توجه 80% بوده. وضعیت اقتصادی، کرونا و قرنطینه های پیاپی از مهم ترین عوامل این کاهش 20 درصدی است. کاهشی که موجب شده احساس رضایت از زندگی شخصی به کمترین میزان در 6 سال گذشته برسد. هرچند این کاهش زنگ خطری برای سران اسرائیل است، اما هچنان قابل قبول و خوب است.
4- تلفیق احساس رضایت از وضعیت «اسرائیل» و «زندگی شخصی»
مرکز دموکراسی اسرائیل در جدولی دیگر با اقدامی دقیق، پاسخ افراد به دو سوال بالا را با هم ترکیب کرده تا بتوان درک بهتری از پاسخ ها داشت.
این جدول، نتایج جالب توجهی را نشان می دهد. کسانی که از زندگی شخصی شان احساس رضایت داشته اند، 52% شان هم همین احساس را نسبت به وضعیت اسرائیل دارند، اما 36% آنها وضعیت اسرائیل را متوسط و 11.5% هم بد و بسیار بد می دانند.
اما کسانی که زندگی شخصی شان را متوسط دانسته اند، تنها 18% از آنها وضعیت اسرائیل خوب فرض کرده اند، این درحالی است که 31% وضعیت رژیم را بد و بسیار بد می دانند. هم چنین 58% کسانی که وضعیت خود را نامناسب و بسیار بد می دانند، همین حس را هم نسبت به اسرائیل دارند.
سه گزاره بالا تا حدودی تائید میکند که بخش زیادی از نگرش جامعه صهیونیستی به اسرائیل؛ متاثر از وضعیت و یا احساسشان از زندگی شخصی شان است. نارضایتی در طیف متوسط و ناراضی از زندگی شخصی خود بسیار پر رنگ تر از حمایت کسانی است که از وضعیت شخص شان احساس رضایت دارند.
جمع بندی
اگرچه در احساس شهروندان اسرائیلی نسبت به وضعیت کنونی اسرائیل و مناسب بودن برای زندگی، در میان سکولارها و یهودیان تندرو اختلافی فاحش و قابل توجهی همراه است؛ اما احساس رضایت بسیار بالایی نسبت به زندگی شخصی جدا از نگرش سیاسی یهودیان و حتی میان اعراب وجود دارد. امری که میتواند برای عبور اسرائیل از چالش های کرونایی و سیاسی کاتالیزوری مهم و سرنوشت ساز باشد.
