رسانه‌های عربی و حوادث ایران؛ گویا کمتر کسی ناراحت است!
حوادث هفته‌های اخیر در ایران در کمتر رسانه منطقه‌ای و بین المللی بدون بازخورد بوده است. رسانه‌های منطقه‌ای و عربی نیز از این مساله مستثنا نبوده‌اند و به این حوادث پرداخته‌اند. در این گزارش به صورت خلاصه به نوع پوشش این حوادث در رسانه‌های مطرح عربی پرداخته میشود. نکته جالب توجه در رسانه‌های عربی این است که نگاه طیف موسوم به انقلابی یا طرفدار نظام بشدت کم بازخورد دارد و حتی طیف اسلامگرایان عمدتا متاثر از اصلاح طلبان، نیز صرفا به نگاه رسانه‌های رسمی و حاکمیتی می‌پردازند.
الجزیره
الجزیره گزارش‌های متعددی در مورد اعتراضات منتشر کرده است، اما این گزارش‌ها کمتر در میان تیتر‌های بخش‌های خبری این رسانه قرار گرفته یا در صفحه اصلی وب‌سایت آن برجسته شده است. این شبکه در به تصویر کشیدن اعتراضات نیز سعی کرده لحنی بیطرفانه اتخاذ کند و مرتباً به مواضع نظام در مورد رویداد‌ها و همچنین منتقدین و کارشناسان می‌پردازد.
در تحلیلی که در ۵ اکتبر در وب‌سایت این شبکه منتشر شد، به گفته سیاستمداران ایرانی اشاره شد که «حجاب و مرگ مهسا‌امینی» را محرک اعتراضات نمی‌دانند و در عوض «برنامه‌ریزی و حمایت غرب از آنچه در حال وقوع است» را مقصر می‌دانند.
گزارش دیگری که در ۶ اکتبر منتشر شد، با استناد به ارزیابی‌های مقامات ایرانی از میزان خساراتی که تاکنون به اموال عمومی و خصوصی وارد شده است، بر تأثیر اقتصادی اعتراضات تأکید کرد.
بخوانید : آشنایی با شبکه الجزیره و دلایل موفقیت آن
دیگر رسانه‌های اسلامگرا؛ نون پست و عربی ۲۱
نون پست از رسانه‌های مطرح جوانان اخوانی ساکن در ترکیه است. این رسانه در مقالات خود سعی کرده است از طرفی نوع تعامل حاکمیت جمهوری اسلامی با حجاب را به نقد بکشد و از سوی دیگر تلاش نموده نگاه رسانه‌های غربی به این مسأله را رد کند. سمیه الغنوشی در یکی از مطالب منتشر شده در این سایت می‌نویسد: «طبق معمول، رسانه‌های غربی گمشده خود را در این حادثه پیدا کردند و کلیشه‌ها را در مورد ظلم اسلام به زنان و همراهی حجاب او با اجبار و آزار و اذیت به حرکت درآوردند. نکته خنده دار این است که رسانه‌های خلیج فارس برای پیوستن به این قافله هجوم آوردند، گویی کشور‌هایشان الگوی‌ایده‌آل الهام بخش برای زنان مسلمان است» وی در مقاله خود به نام «حجاب به حکومت ارتباطی ندارد؛ چه منع آن و چه اجبار آن»
اما می‌گوید که تجربه حجاب و یا کشف حجاب اجباری موفق نبوده است و دولت جمهوری اسلامی نیز باید این مسأله را کنار بگذارد.
«وظیفه دولت این است که به منافع عمومی جامعه توجه کند، نه اینکه در انتخاب‌های شخصی و سلیقه فردی افراد جامعه دخالت کند. بله، رژیم اسلامی حق دارد از طریق مؤسسات فرهنگی، آموزشی و رسانه‌ای خود، دختران ایرانی را برای پوشیدن حجاب ترغیب کند و آن را برای آن‌ها محبوب کند، اما حق تحمیل آن را بر کسانی که از آن متنفرند، ندارد. »
این رویکرد در مقالات دیگر مانند «زنان شجاع ایران باید خود زنجیر را بشکنند؛ غرب به آن‌ها کمک نمی‌کند.» نیز دیده میشود.
اما عربی ۲۱ به عنوان یک رسانه دیگر نزدیک به اسلامگرایان رویکرد انتقادی و بسیار تندتری به حوادث ایران داشته است. ناگفته نماند برخی از افراد پان‌عرب داخلی مانند مجید الاهوازی در این رسانه حضور فعالی دارند که در این رویکرد بی‌تأثیر نیست.حسن ابوهنیه که یکی از سرشناس‌ترین پژوهشگران اسلامگرایی در رسانه‌های اخوانی، محسوب میشود از دل این اعتراضات مدل اسلامی سازی در ایران را زیر سؤال برده و در مقاله‌ای تحت عنوان «اعتراضات ایران و اسلامی‌سازی تحریف‌شده» مدعی است که اسلامی‌سازی در ایران پس از انقلاب اسلامی، از عدالت و آزادی به دور بوده است.
بخوانید: جزوه: بررسی جبهه رسانه‌ای محور ترکیه – قطر
اسکای نیوز: «پوشش خاموش»
پوشش خبری تظاهرات در اسکای نیوز عربی مستقر در امارات تا حد زیادی خاموش بوده است و این خبر به ندرت در میان عناوین خبری آن دیده میشود. اگرچه وب‌سایت آن گزارش‌های متعددی را در مورد اعتراضات در هفته اول منتشر کرد، اما تعداد مقالات در روزهای اخیر به طرز محسوسی کاهش یافته است.لحن پوشش عموماً بی‌طرف بوده و به مواضع غرب و ایران با هم توجه شده است.این شبکه در گزارشی که در ۴ اکتبر پخش شد، اظهارات حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران را برجسته کرد که در آن جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا را به «ریاکاری» در مورد اعلام حمایت او از حقوق بشر در ایران متهم کرد.یک استثنای قابل توجه یکی از اصلی‌ترین برنامه‌های طنز سیاسی این شبکه، «امشب با ندیم» است که مرتباً از ایران انتقاد می‌کند و در دو هفته گذشته این اعتراضات موضوع چندین بخش این برنامه بوده است.
بخوانید: جزوه: بررسی جبهه رسانه‌ای محور سعودی-امارات
العربیه و دشمنی ادامه دار
شبکه العربیه مستقر در عربستان سعودی از سه هفته پیش که اعتراضات آغاز شده است، پوشش گسترده‌ای را به آن‌ها اختصاص داده است و این خبر مرتباً در صدر بخش‌های خبری آن قرار می‌گیرد و هر روز چندین گزارش در وب‌سایت آن منتشر میشود.به عنوان مثال، اخبار مربوط به دستگیری ۳۰۰ کنشگر توسط مقامات ایران، در صدر بخش‌های خبری صبح این کانال در روز ۷ اکتبر بود.گزارش‌ها، همواره تصویری مثبت از معترضان و همچنین مهسا امینی را نشان داده است، که جان باختن او در ۱۳ سپتامبر آغازگر اصلی ناآرامی‌ها بود و در گزارش‌ها از عباراتی مانند «جرقه مهسا» استفاده کرده است و خانم امینی را به عنوان «نماد مبارزه کردها» در ایران توصیف کرده است.این پوشش خبری، منتقد شدید نحوه برخورد دولت ایران با اعتراضات بوده و گمانه‌زنی در مورد پیامدهای آینده نظام سیاسی ایران موضوع اصلی این پوشش بوده است.گزارشی که در ۲۸ سپتامبر منتشر شد، به توصیف یک روزنامه‌نگار ایرانی از این وقایع به عنوان یک «نقطه عطف» اشاره کرد، در حالی که اوایل این هفته این رسانه گزارش‌هایی را دریافت کرد که دانشجویان شرکت کننده در تظاهرات ناآرامی ها را «شروع یک انقلاب» خوانده‌اند.پوشش این شبکه همچنین شامل گزارش مبسوطی از واکنش‌ها و محکومیت‌های غرب و همچنین برجسته کردن گزارش‌های سازمان‌های حقوق بشر و کنشگران بوده است.
بخوانید: جزوه: بررسی شبکه العربیه
در حاشیه؛ برخی رسانه‌های جریان صدر
اما یکی از نکات جالب توجه در این میان، ذوق‌زدگی و واکنش همراه با خوشحالی برخی رسانه‌های جریان صدر به حوادث ایران است. جریان صدر در سطح غیر رسمی به کانالهای تلگرامی‌اش شناخته میشود که الجدار نیوز، اروک نیوز، الحوزه الناطقه و الزعیم از جمله این موارد هستند.
همه این کانال ها حوادث ایران را پوشش داده و از آن به عنوان انقلابی علیه دولت ظالم یاد کردند. جالب است برخی از این کانال ها در مقاطعی پیام‌های خود را به فارسی نیز منتشر کرده و مردم ایران را به خروش علیه دولت جمهوری اسلامی دعوت کردند!
