نگاهی به جامعه پیچیده و متفاوت یمن
علیرضا بیگی
موضوع مهمی که در مطالعه سیاست و حکومت در یمن بایستی بدان توجه داشت، تفاوت جامعه یمن با دیگر جوامع است. جامعه یمن بسیار متفاوت از جوامع دیگر است و اگر پژوهشگران و یا مسئولان سیاست خارجی کشورها نتوانند درک درست و صائبی از این جامعه و مردم آن به دست آورند، در اتخاذ سیاست درست در قبال مردم و کشور یمن بیشک دچار اشتباه میشوند. جامعه یمن جامعه جمع اضداد است. در این جامعه بسیاری از متناقضها بهصورت آراسته در کنار همدیگر قرارگرفتهاند.
تنها در جامعه یمن است که شما رواج سلاح در میان زن و مردم و بزرگ و کوچک را امری عادی و حتی لازم میبینید. تنها در جامعه یمن است که ممکن است مردم یا قبایل شبها با یکدیگر به جنگ نظامی بپردازند و روزها در مجالس یکدیگر مثلاً در مجلس قات خوری شرکت کرده و با آرامش به دیدار همدیگر بپردازند و غروب هنگام بار دیگر نبرد خونینی علیه یکدیگر آغاز کنند و صبح روز بعد دوباره به دیدار همدیگر بشتابند. تنها در جامعه یمن است که سکولارهای آن با سکولارهای تمام دنیا متفاوت است زیرا غالب سکولارهای یمن افرادی بسیار مقید به فرائض دینی اسلام بوده و به نماز و روزه و خمس و زکات میپردازند.
تنها در جامعه یمن میتوان دید که رهبران فرقههای دینی و رهبران سیاسی که بایکدیگر مخالف بوده و حتی دشمن همدیگر هستند اما بهصورت مسالمتآمیز در یک خانه زندگی میکنند؛ همانند خانواده شیخ علی العماد (فردی که به بدرالدین الحوثی و خانواده وی در منزل خود پناه داد). شیخ علی العماد که در ژوئن 2019 فوت کرد، از علمای بزرگ و از قطبهای طایفه زیدی به شمار میرفت. برادر کوچکتر وی به نام عبدالرحمن العماد از مؤسسین إخوان المسلمین یمن و از رهبران و قطبهای وهابیت یمن است که ارتباط بسیار نزدیکی با خاندان سعودی دارد. یکی دیگر از برداران علامه علی العماد به نام احمد العماد از شخصیتهای برجسته دولت علی عبدالله صالح، مدیر دفتر علی عبدالله صالح و از استانداران صنعا بوده است. این برداران باوجود اینکه بایکدیگر اختلافات ایدئولوژیکی بسیار زیاد و شدیدی داشتند اما هماره بهصورت مسالمتآمیز در منزل همدیگر زندگی میکردند.
این تنوع عقیدتی در میان اعضای خانواده علی العماد نیز به وضوح آشکار است. یکی از فرزندان علامه علی العماد زیدی بوده و از رهبران عالیرتبه انصارالله به شمار میرود. فرزند دیگر وی سنی و سلفی مذهب بوده که گویا بهتازگی تغییر مذهب داده و فرزند دیگر وی دارای مذهب شیعه دوازدهامامی است. این افراد درون منزل با یکدیگر رابطه بسیار خوبی دارند و به عقاید همدیگر احترام میگذارند اما در صحنه عمل و در خارج از منزل بهصورت جدی با یکدیگر مقابله میکنند. این پدیده در تمام یمن ساری و جاری است.
