مروری بر سریالهای رمضانی در عراق؛ پیشتازی ژانر اجتماعی

یوسف کارآموز
مقدمه
رمضان همیشه حال و هوای خاص خود را دارد. رسانه نیز از این قاعده مستثنی نیست و هر ساله شاهد ساخت سریالهای مختلف تلویزیونی ویژهی این ماه هستیم. شاید اگر دفتر خاطرات ذهنمان را تورقی کنیم، سریالهای مختلفی که ویژهی رمضان تولید شده بود را به یاد بیاوریم. سریالهای رمضانی که روند ساخت آنها از دهه ۷۰ شروع شده و در دهه ۸۰ و ۹۰ به اوج خود رسید. گمگشته، خانه به دوش، او یک فرشته بود، متهم گریخت، میوهی ممنوعه، دودکش و … تنها بخشی از این سریالهاست که در گوشهی ذهنمان نقش بسته و هر از گاهی با مشاهدهی بخشی از آنها در آی فیلم و تماشا، خاطراتمان را مرور میکنیم.
جالب است بدانید که این رسم مختص ایران نیست و بقیه کشورهای اسلامی نیز، برای ماه رمضان سریالهای مخصوصی را تدارک میبینند. به عنوان مثل سوریه برای رمضان ۲۰۲۱، بیست و پنج سریال ویژهی ماه مبارک ساخت که از شبکههای مختلف داخلی و ماهوارهای پخش شده یا در حال پخش است. مصر نیز باوجود ابتلای شمار زیادی از هنرمندان و اهالی رسانه به کرونا، ۳۰ سریال برای ماه مبارک تولید و پخش کرده است.
کشور عراق نیز که سابقه تاسیس اولین شبکه تلویزیونی در جهان عرب در سال ۱۹۵۶ را دارد، همچون دیگر کشورهای عربی، سریالهای مختلفی برای ماه مبارک رمضان تولید کرده است. در ادامه به معرفی و بررسی برخی از پر بینندهترین این سریالها در رمضان امسال خواهیم پرداخت.
۱- سریال «أم بدیله» (مادر جایگزین)
أم بدیله سریالی است ساخت مشترک لبنان و عراق و نوشته «ندی عماد خلیل» و کارگردانی «دیوید اوریان». وقایع این سریال در مورد خانواده ثروتمند «الورقی» میچرخد که به دنبال حفظ نام و ثروت خود هستند. پسر خانوادهی الورقی با دختر عمویش ازدواج میکند و بعدا متوجه میشوند که همسرش، قادر به باردار شدن نیست و خانم قصر الورقی در راستای تحقق آرزوهای خانواده تصمیمات خود را میگیرد.
أم بدیله یک درام اجتماعی با بازی ستاره عراقی «هند کامل» است که پس از وقفهای کوتاه، دوباره به درام بازگشته است. همچنین ستارههایی چون «عادل عباس» و «الکساندر آلوم» و «مروه کرم» – که از دنیای نمایش برگشته – و … در این سریال نقش ایفا میکنند.
عادل عباس بازیگر نقش نبیل الورقی میگوید که نبیل تاجری ثروتمند است که فقط به امور کار خودش میرسد و کارهای خانه خود را به همسرش واگذار کرده است.
تهیه کنندهی اثر، «اوس الشرقی» می گوید که این مجموعه از نظر تولید، کارگردانی و نویسندگی تجربه متفاوتی است و به دلیل همه گیری کرونا، به تولید آن در این شرایط سخت و تلاشهای کادر سازنده این سریال که به موفقیت رسیده است، افتخار می کند.
اما پیشگامان شبکههای اجتماعی، پوستر سریال «أم بدیله» را با پوستر سریال ترکی «لعبه القدر» مقایسه کرده و تشابه پوسترهای این دو سریال را به نمایش گذاشتهاند. به نظر میرسد که وقایع این سریال، اقتباسی از سریال «لعبه القدر» باشد. چراکه داستان این سریال ترکی در مورد یک زن و شوهری است که یکدیگر را بسیار دوست دارند اما همسرش باردار نمیشود.
این سریال از mbc العراق پخش میشود.
۲- سریال جوری
سریال جوری، از سریالهای پلیسی عراقی است. این نوع نمایش از نمایشهای نادر عراق به شمار میرود. متن سریال جوری در مورد یکی سری از جرائم قتل در دهه ۱۹۷۰ میلادی است که در داخل یکی از سالنهای نمایش تئاتر عراق اتفاق افتاده و باعث رعب و وحشت بازیگران و کارکنان آن سالن میشود. ادامه سریال در یک چهارچوب جالب و هیجانانگیز ادامه پیدا میکند.
برخورداری از تناسب دکور صحنه، انتخاب لباس و لوازم جانبی آن دوره زمانی با حوادث سریال، از ویژگیهای بارز سریال جوری به حساب میآید.
این اثر نوشته نویسنده مصری، «احمد عبدالفتاح عثمان»، کارگردانی «علی عباس» و با نقشآفرینی ستارگانی چون «شجره الدر» (بازیگر نقش جوری) باسم الطیب، آلاء نجم، محمد البصری، علاء رشید، مناضل داوود، غید صالح، سامر دشر و صبا الشکرجی میباشد.
این سریال از شبکه الشرقیه پخش میشود.
«ساعه شیطان» دیگر اثر احمد عبدالفتاح عثمان است که قرار است همین تابستان در مصر به معرض تماشا گذاشته شود.
۳- سریال الأبواب السته ( درهای ششگانه )
حوادث سریال «ابواب السته» پیرامون مجموعهای از حوادثی است که در منطقه مخصوصا در کشور عراق و به ویژه شهر ششم استان میسان رخ میدهد و از هر یک از این درها، یک حادثهی ناگهانی رخ میدهد که اتفاقات سریال را تغییر میدهد.
این شهر شش درب دارد و از هر در، حادثهای ناگوار و ناگهانی رخ میدهد که در نهایت باعث نارضایتی اهالی شهر میشود. از هریک از این دربها سعی میشود که شهر را خراب کنند و بر شهر مسلط شوند.
در سایهی گسترش فساد، جنایات، قتل و کمبود امنیت و نیز به واسطهی فتنه انگیزی برخی از مفسدین، درگیری همگانی در برخی از مناطق شهر، جنگ و مسابقه بین این شش دروازه رخ داده است و شهروندان قهرمان شهر از شدت ویرانی حاصل از این جنگها در رنج و عذابند.
سریال «الأبواب السته» از شبکههای العربیه، العراقیه و الخلیجیه پخش میشود.
۴- سریال بروانه (پروانه)
این سریال درباره یکی از رزمندگان نیروهای بسیج مردمی، میزان قربانیان و شهدای الحشد الشعبی برای بازپسگیری سرزمین عراق از تروریسم میباشد. این اولین کار تلویزیونی است که روحیه قهرمانانه مجاهدان را در ۱۳ قسمت به نمایش میگذارد.
غالب جواد، ایاد الطایی، ماجد درنش، میثم صالح، حسین عدی، فلاح ابراهیم، حسین علی صالح و احمد حمود بازیگران و علی البحرانی کارگردان این اثر ارزشی میباشند.
این سریال از شبکه العراقیه و برخی دیگر از شبکههای عراق پخش میشود.
۵- سریال سلطان و أمیره
سریال سلطان و أمیره یک درام کمدی عراقی است که وقایع آن پیرامون مرد جوانی به اسم سلطان و زن جوانی به اسم أمیره میچرخد. این دو جوان، حوادث این سریال را به صورت کمدیِ کنایهآمیز و مورد مقبول تماشاگران رقم زده و مسائل و بحثهای جامعهی عراق را توضیح میدهند. تمام اتفاقات این سریال لذتبخش است به گونهای که تماشاگر را مجبور به دنبال کردن تمام قسمتهای آن میکند. انتظار میرود که این مجموعه موفقیتهای بزرگی در جامعه هنری کسب کند.
بدون شک این سریال مناسب تمام ردههای سنی تماشاگران میباشد.
این اثر با کارگردانی علی حنون و نویسندگی علی صبری و بازیگری ستارگانی همچون: قاسم السید، کلودیا حنا، ذوالفقار خضر، جیهان الطائی، عبیر فرید، ناظم زاهی، جبار جودی و إحسان دعدوش”از شبکهی العراقیه پخش میشود.
۶- سریال المنطقه الحمراء ( منقطه قرمز )
سریال المنطقه الحمراء درباره باستان شناسی به نام یوسف است که سالهای پیش به خاطر کار، عراق را ترک، چندین سال خارج از عراق زندگی کرده و در نهایت تصمیم میگیرد به وطنش برگردد. وقتی برمیگردد، بغداد را خیلی متغیر از زمانی که آن را ترک کرده، میبیند. همچنین زمانی که در بغداد است مرتکب قتل همسایهاش میشود و با زن همسایه جسد مقتول را دفن میکنند که با فردی که میگوید از جنایت شما دو نفر فیلم گرفتهام غافلگیر میشوند.
باسم قهار، إیاد الطائی، فاطمه الربیعی، أمیر إحسان، خالد عمران، کاظم القریشی، زهراء غندور و سیف الغانمی در المنطقه الحمراء نقشآفرینی کردهاند.
این سریال از شبکه الشرقیه پخش میشود.
۷- سریال بنج عام۲ ( بیهوشی عمومی )
فصل اول سریال بنج عام در رمضان ۲۰۲۰ پخش شده و فصل دوم آن در رمضان ۲۰۲۱ درحال پخش است.
این سریال کاری از مجموعه «ولایه بطیخ» به نویسندگی أحمد وحید، کارگردانی علی فاضل، مصطفی کریم، حیدر الشامی و لؤی فاضل و بازیگری أمیر عبدالحسین، أوس فاضل، وسام ضیاء، غسان اسماعیل، میلاد سری، بیداء رشید، جمانه کریم، أثیر کشکول، أمیر ابوالهیل، فکرت سالم، ریهام فؤاد، علی جبار، اشتی حدید، تحریر الأسدی، رزاق حیدر و أحمد وحید میباشد.
سریال بنج عام۲ شامل قصههای دراماتیک است که بحثهای اجتماعی عراق را در یک چهارچوب غمانگیز و بعضا کمدی بیان میکند. اینگونه مضامین و پیامهای جسورانه برای اولین بار است که از تلویزیون عراق و جهان عرب پخش میشود.
این سریال از شبکه UTV که خود از مهمترین شبکههای عربی محسوب میشود، پخش میشود.
مجموعه «ولایه بطیخ» به همراه «البشیرشو» دو برنامه پربیننده سالهای گذشته عراق بوده و رکوردهای بازدید بسیار بالایی در یوتیوب داشتهاند.
۸- سریال تسجیل خروج ( ثبت خروج )
داستان این سریال در مورد یک پدر تاجر به اسم مجید و فرزند وی به نام مالک است که با مرگ مالک زندگی مجید تغییری اساسی پیدا کرده و دچار یک سردرگمی و ابهام در زندگیاش میشود.
گفته میشود که تسجیل خروج اولین سریال اکشن عراقی است که مطابق با روشهای جهانی ساخته شده. این اثر نوشته مصطفی الرکابی، کارگردانی علی فاضل و بازیگری اسعد عبدالمجید، امیر عبدالحسین، اشتی جدید، زهراء غندور، جمانه کریم، میلاد سری، آلاء نجم و هیثم عبدالرزاق میباشد.
۹– سریال ناحیه وضاح
این سریال در مورد یک افسر پلیس که در واقع نماینده تامالاختیار دولت است و در جرایم مختلف و حل و بررسی آنها تحقیق میکند. از مهمترین قضیههایی که پیش رو دارد این است که اشخاصی که در حکومت هستند از منصبهای بزرگ خود سوء استفاده میکنند.
این اثر به نویسندگی و کارگردانی جعفر النجار و بازیگری ناظم الزاهی، جعفر النجار، أنعام الربیعی، علی داخل، محسن الجیلاوی، کریم الشیخ، نزار علوان، باسم البغدادی، ساره البحرانی و قاسم العویدی میباشد.
۱۰- سریال حامض حلو۲ ( ترش و شیرین۲ )
این سریال یک درام اجتماعی است که دربرگیرنده اشخاصی چون رویاپرداز، راننده تاکسی، فرد گرفتار و… میباشد. در این نمایش کوشیده شده تا مشکلات روزمره مردم عراق را به صورت کنایهدار و کمدی به تصویر کشیده شود.
این اثر نوشته حسین النجار، کارگردانی أسامه الشرقی و هنرنمایی إحسان دعدوش، علی جابر و آلاء حسین میباشد و از شبکه mbc العراق پخش میشود.
۱۱- سریال طیبه
طیبه اسم دختری جاهطلب از یک خانواده فقیر است که پدرش را راضی میکند تا او را به دانشگاه بفرستد و وقتی وارد دانشگاه میشود، هویت اصلی خود را مخفی میکند. طیبه خود را از طبقه اشرافی معرفی میکند و عاشق پسرک جوانی به نام عمار میشود. او در طول این مسیر دچار مشکلات زیادی میشود و این سریال در حال نمایش اتفاقات این واقعه میباشد.
محمد حنش نویسنده، إیاد نحاس کارگردان و ستارگانی چون هند نزار، آسیا کمال، ذوالفقار خضر، محمد هاشم، ریاض شهید و صبا ابراهیم از عوامل این سریال میباشند.
این سریال از شبکه mbc العراق پخش میشود.