عید غدیر خم در یمن؛ هویتی حیاتی برای انصارالله

احمد حاجی صادقیان
عید غدیر خم برای زیدیه در یمن یکی از مسائل حیاتی و هویتی اساسی را شکل می دهد. به جهت تاریخی از قرون نخستین اسلامی در آثار زیدیه توجه به مساله غدیر خم دیده می شود به گونه ای که در آثار قاسم بن ابراهیم رسی، امام هادی الی الحق، فرات کوفی و دیگر ائمه و عالمان زیدی مساله غدیر همواره محل توجه بوده و در آثار متکلمین زیدی نیز غدیر خم و مساله ولایت امام علی(ع) همیشه مورد بررسی و دقت قرار گرفته است.
علاوه بر بعد علمی، به جهت اجتماعی از همان قرن 2 و 3 مناسک غدیر در میان زیدیه یمن رواج داشته است. زیدی ها که از غدیر به یوم النشور یاد می کنند سنتی داشته اند که در روز غدیر در میادین شهرها تجمع کنند و این تجمع را بیعت با امام علی(ع) بشمارند و البته این تجمع نوعی بیعت با امام زیدیه هم محسوب می شده است. در میان کتب اهل سنت یمن مانند شوکانی نیز به توجه زیدیه به مساله غدیر اشاره شده است.
با انقلاب جمهوری خواهان در دهه 60 میلادی که عمدتا سکولار یا اهل سنت بودند رسم برپایی جشن روز عید غدیر خم کمرنگ شد تا این که پس از سقوط دولت علی عبدالله صالح در سال 2011 و بخصوص پس از قدرت گرفتن انصارالله در سال 2014 این جشن دوباره احیا شد. این مساله باعث شده برخی دشمنان و مخالفین انصارالله آنها را مبدع این جشن در یمن بدانند که انصارالله این مساله را رد و تاریخ یمن را گواه رد کلام دشمنانش می داند.
عیدغدیر علاوه بر نکات پیش گفته، از زاویه های دیگر نیز برای انصار الله مهم است. طبق عقیده زیدیه مبنی مساله اصطفا از بطنین(از نسل امام حسن(ع) یا امام حسین(ع)) که امامت و حکومت باید از نسل حضرت فاطمه(س) باشد جشن روز غدیر نوعی مشروعیت بخشی برای حکومت زیدی ها در یمن را نیز به همراه دارد.

نمونه ای از سروهای پخش شده در شبکه المسیره وابسته به انصار الله به مناسب غدیرخم

از جهت دیگر برگزاری جشن هایی مانند عیدغدیر و مولد النبی می تواند نوعی یارگیری از میان اهل سنت یمن برای انصار الله ایجاد کند. انصارالله که با وهابیت در تضاد است و از طرفی نمی خواهد خود را مقابل اهل سنت یمن قرار دهد می تواند در این بستر به گروه های صوفیه اهل سنت نزدیک شود. در میان صوفیه اهل سنت در یمن دو گروه اصلی وجود دارند که یکی صوفیه تهامی است و دیگری صوفیه حضرمی؛ صوفیه حضرمی وجهه ای علمی دارد و صوفیه تهامی به مناسک توجه بیشتری دارد و از همین جهت است که این نوع جشن برگزار کردن ها در میان صوفیه یمن مورد استقبال قرار می گیرد. در سالهای گذشته صوفیه تهامی برای شرکت در جشن هایی مانند مولد النبی از استان های تحت حاکمیت ائتلاف به استان هایی مانند حضرموت و … می آمدند تا در جشن های انصار الله شرکت کنند. این شرکت منحصر در مولد النبی نیست و این جماعت از صوفیه در جشن های عید غدیر خم نیز که از آن به عید الولایه هم یاد می شود شرکت می کنند. طبیعتا راه های ارتباطی با صوفیه حضرمی به صورت های دیگری است.