تا فروردین سال ۹۲ سقف توان مستشاری ما در سوریه نهایتاً حدود ۲۰-۳۰ تن است که در میانشان از تایپیست و نقشه‌نویس هست تا نیروی اطلاعاتی و فرمانده میدانی. تنها عملیات رزمی‌ای که انجام داده‌ایم شکست حصر حلب در بهمن ماه ۹۱ که است دو تا شهید اینجا دادیم. تقریباً دو سال پس از آغاز بحران، به نظرم از حدود ۱۹ بهمن ۹۱ اولین عملیات رزمی نیروهای ایرانی در سوریه شروع می‌شود. سقف نیروی مستشاری ایرانی که در این عملیات حضور دارد ۱۳ نفر است. سردار حسن شاطری ۲۳ بهمن و سردار حمید طباطبایی مهر ۴ اسفند به شهادت می‌رسند. شما از من سند خواستید و من مستند می‌گویم: شما اگر قبل از این شهیدی در سوریه سراغ دارید به من بگویید. کل شهدای ما به جز این ۳ نفر (یک بسیجی و دو پاسدار)، همه مربوط به سال ۹۲ به بعد اند.

آنگاه از ابتدای فروردین ۹۲ نیروهای فاطمیون افغانستانی وارد می‌شوند که مجموعاً تا خرداد تعداد استعدادشان ۶۶ نفر است. همچنین جناح‌های مقاومت (فصائل المقاومه) عراق هم تا سال ۹۳ مجموع حضورشان حدود ۲۰۰-۳۰۰ نفر است که از عراق به جبهه‌های مختلف در حلب و دمشق می‌آیند.

اولین حضور نظامی رسمی حزب‌الله در بحران سوریه، ۲  سال و ۳  ماه بعد از آغاز بحران است. پیش از آن تنها ۵-۶ تن نیرو در محلهٔ سیده زینب (س) داشت برای دفاع از آنجا. در اردیبهشت ^[۱]۹۲ حزب‌الله برای عملیات آزادسازی قُصَیر وارد می‌شود. تیرماه به خالدیه در حمص وارد می‌شود.

تا فروردین ۹۴ مجموع استعداد ایران در کل سوریه زیر ۲۰۰ نفر است، ۲۰۰ مستشار که البته وارد مأموریت رزمی هم در این دوره شدند. نیمی از این ۲۰۰ تن ستادی اند؛ یعنی نیروی انسانی و تایپیست. شاید کمتر از ۱۰۰ تن در جبههٔ میدانی حضور دارند. اگرچه این نیروها کیفی و قوت قلب هستند؛ اما نظام در این سال‌ها از خودش تاب‌آوری نشان داده. اگر ایرانیان و حزب‌الله وارد نمی‌شدند، سوری‌ها تا سال ۹۴ هم عملاً دوام می‌آوردند. ممکن بود. نظام بیش از ۴ سال در مقابل معارضان موردحمایت کشورهای مختلف، تاب‌آوری داشته.

شما می‌گویید به ۲۰۰ تن هم نمی‌رسد،‌درحالی‌که در شهریور ۹۲ فیلمی از شهید باغبانی دیدیم، همانجا بی‌بی‌سی فیلمی ساخت به نام «جنگ پنهان ایران در سوریه» و رسانه‌های غربی مطلع شدند. سی‌ان‌ان و سی‌بی‌اس بلافاصله شروع کردند به گزارش دادن دربارهٔ جنگ پنهان ایران در سوریه و قضیه پخش شد. وقتی باغبانی شهید شد، دوربینش به دست تیپ داوود (لِواء داود) در طرف مقابل افتاد و منتشرش کردند. خودشان گردانی ۲۰ نفری بودند. آن موقع به نظر می‌آمد این نوک کوه یخ است و زیرش هزاران نفر باشند. شهید حاج اسماعیل حیدری آنجا می‌گوید به ما گفته‌اند حتی هنگامی که به روستاهای سوریه می‌رویم هنگام رانندگی گردوخاک نکنیم که بدیشان بر نخورد، اینان غرور ملی دارند. به نظر می‌آمد هم زمان زیادی از حضور این نیروها گذشته هم تعدادی زیادی هم هستند. این با روایت شما خوانا نیست.

نه، شما از آن فیلم برداشت کرده‌اید که تعداد بیشتر است و فکر می‌کنید در هر نقطه ۱۰-۱۲ تن آدم نشسته‌اند؟ نه. در آن دوره در یک قرارگاه عملیاتی بزرگ در استان حما که یک محور ۱۰۰ و خرده‌ای کیلومتری را پوشش می‌دهد، ۶-۷ ایرانی بیشتر حضور ندارند که کارشان فقط مستشاری در سازماندهی نیروهای سوری است. آن ۱۰-۱۱ نفری که در فیلم را می‌بینید، مربوط به حلب است که یکی از اصلی‌ترین نقطه‌های تمرکز ایرانی‌ها در کل آن منطقه است. ایرانیان در آن دوره در دو جای مهم بودند. یکی در حلب که کل حجم نیروی ایرانی که در آنجا به ۵۰ نفر هم نمی‌رسد. عملیات شکست حصر حلب در بهمن ۹۱ آغاز می‌شود در فروردین ماه ۹۲ تمام. ایشان به فرودگاه حلب می‌رسند و سپس تا اندازه‌ای به سمت غرب شهر عبور می‌کنند تا به شکست حصر حلب کمک کنند. نقطهٔ تمرکز دیگر دمشق است، ۵۰-۷۰ نفر دیگر هم آنجا حضور دارند.

آن زمانی که جمهوری اسلامی در بی‌بی‌سی فحش می‌خورد و جامعه هم می‌گوید تو پول‌ها را برده‌ای و آنجا خرج می‌کنی (شهریور ۹۲)، ۲۰۰ آدم دارد. آیا نظام جمهوری اسلامی لکنت زبان دارد و –نمی‌خواهم توهین کنم– دچار عقب‌ماندگی فکری یا بیانی است؟ غیرعادی است که نظام از شهریور ۹۲ دربارهٔ بحث سوریه زیر ضربهٔ جدی [رسانه‌ها] باشد، در حالی که از شهریور ۹۴ –درست یک ماه بعد از اینکه پوتین وارد قضیهٔ سوریه شده– وارد شده‌باشد. در آن جلسهٔ معروف بین پوتین و اوباما، پس از خط‌قرمزی که اوباما بر سر مسئلهٔ شیمیایی کشید و جان کری به ظاهر صلح‌دوست گفت دیگر سوریه از خط‌قرمز گذشته، پوتین بود که آمد و مانع این شد که اوباما به واسطهٔ آن خط‌قرمز وارد سوریه گردد و بازیگری نظامی شود. پس شما می‌گویید عملاً پوتین وقتی وارد شد که ما حدوداً ۲۰۰ مستشار بیشتر نداشتیم. خوانشی هست که من هم این اشتباه را مرتکب شده‌باشم که ایران سال‌های زیادی به تنهایی ماند و جوانان مدافع حرم شهید شدند، آنگاه روسیه اعتمادبنفس به دست آورد و وارد شد. اما اگر سال ۹۴ باشد عملاً ایران و روسیه همزمان وارد سوریه شده‌اند و ایران تقدم عجیبی در قضیه ندارد.

نباید اشتباه برداشت شود که چون ۲۰۰ نفر بوده‌اند، نقش ایرانیان کم بوده. ازآنجاکه معارضان هنوز بسیار ضعیف اند و چندان قوی نشده‌اند، نیاز نیست که ایرانیان در حجم انبوهی در سوریه حضور به هم رسانند. ولی این به این معنا نیست که نقش ایرانیان را کم بشمریم؛ حضورشان واقعاً کیفی بود. این تفسیر می‌خواهد که مفصل بحث کنم چگونه ایرانیان روح تازه‌ای در ارتش سوریه دمیدند و توانستند نیروهای مستعد ارتش آن را سازماندهی کنند. ضعف بزرگ ارتش سوریه در فرماندهی بود. اگر ایرانیان در همان ۹۱ ورود نمی‌کردند، تا ۹۴ نهایتاً دمشق و بخش‌هایی از اطرافش می‌ماند. این واقعیت است. اگر همان ۱۳ نفری که عرض کردم نبودند، هیچگاه حصر حلب شکسته نمی‌شد. محاصرهٔ حلب را در بهمن ۹۱ (۲۰۱۳)، همین آقای شاطری و آقای طباطبایی مهر و آقای سید جواد غفاری (که دوره‌ای هم فرمانده سپاه در سوریه شد) شکستند. اگر به خود ارتش سوریه بود به این راحتی این توان را نداشت. قطعاً سوریه در بازپس‌گیری بسیاری از مناطق و در عدم سقوط نظام، مدیون ایرانیان است.

ایران نقش خودش را داشت، نباید نقش ایران را بیش از اندازه پررنگ یا کمرنگ کرد. اما بنیهٔ نظام این تاب‌آوری را حداقل برای ۲-۳ سال اولیه داشت که بتواند به رغم از دست دادن بسیاری از مناطق، خود را حفظ کند. این را نباید به حساب ایران گذاشت. در ممانعت از سقوط یا تجزیهٔ سوریه، نظام بنیهٔ خود را داشت، ایرانیان هم نقش خود را داشتند؛ هر کدام در جای خودش. من می‌خواستم این دیدگاه را تصحیح کنم که اگر ایرانیان نبودند سوریه در شش ماه ساقط‌شدنی بود. ایرانیان بعد از دو سال ورود کردند، ولی تا دو سال خود سوری‌ها واقعاً مقاومت کردند. حداقل در دو سال اول بقای نظام از حیث نظامی خیلی ارتباطی به ایرانی‌ها ندارد. خود فرماندهان ایرانی هم به این واقف و معترف اند.

چرا؛ ایران از لحاظ سیاسی حمایت می‌کند، شاید کمک‌هایی مشورتی هم در حوزهٔ امنیتی-سیاسی بدهد؛ ولی حداقل در ۲ سال نخست، رویدادها در سوریه تقریباً هیچ ارتباطی به ایرانیان ندارد. هر چیزی که شروع می‌شود از بهمن ۱۳۹۱ هست که ایرانیان وارد مرحلهٔ عملیاتی و نظامی در سوریه می‌شوند.

پس بهمن ۹۱ ورود رسمی ایران است که فیلم بی‌بی‌سی که در آن زمان همچنان ۲۰۰ تن حضور دارند برای همان دوران است. این در حالیست که در همین دوران، بحث شیمیایی در تیر و مرداد ۹۲ مطرح شده‌است و زمانی است که سوریه به جنگ جهانی تبدیل شده. در این دوران، نیروهای لیبرال عقب رانده شده‌اند و شورای ملی سوریه که نیروهای وابسته و غربگرا هستند هرچند حرف می‌زنند اما نیروهای کف میدان حتی چندان از ارتش آزاد نیستند؛ بحث جدی جبههالنصره، بحث جدی حضور نیروهای مزدور قطر، همچنین ورود رسمی داعش در آن زمان مطرح است. با این حساب، چرا ایران اینقدر نیرو کم دارد؟ چه کاری است که ایران با ۲۰۰ مستشار حضور بدارد؟! با وجودی که از آن سو مستقیم از لیبی سلاح شیمیایی وارد کشور می‌نمایند و می‌خواهند کاری کنند که آمریکا به دنبال احداث منطقهٔ پرواز-ممنوع برود که اگر چنین کند ماجرا یکسره می‌شود، ایران تنها ۲۰۰ مستشار دارد! اگر ایران برایش اینقدر مهم بود که سوریه سقوط نکند، چرا زودتر و جدی‌تر وارد نشد؟

دو نکته هست:

یکی اینکه مسائل در سوریه تدریجی شروع شد. همه تصورشان این بود که یک ماه دیگر حل می‌شود. مذاکرات سیاسی هم فشرده دنبال می‌شد. مسائل نظامی هم در میدان مسیر خودش را می‌رفت. هر دو طرف تصورشان این بود که این ماجرا یا با مذاکرهٔ سیاسی یا با نیروی قاهرهٔ نظامی، یکی دو سه ماهه بر روی زمین حل خواهد شد. ولی اگر منصفانه صحبت کنیم، هیچکس در بحران سوریه چشم‌انداز روشنی حتی از دو روز بعد هم نداشت. ایرانیان هم به تدریج مثل طرف‌های مقابل به تدریج حضور خود را پررنگ‌تر کردند.

سعودی‌ها و ترک‌ها هم ابتدا سعی می‌کردند به این شکل نظامی ورود نکنند، زیرا با ملاحظهٔ خیابان می‌گفتند اگر سلاح سبک هم تزریق شود نظام ساقط می‌شود، چون اکثر ضد نظام اند. هرچه جلوتر رفتند دیدند نظام مقاومت می‌کند، آنگاه حجم سلاح‌ها بیشتر پیشرفته‌تر شد و سازماندهی‌ها و حجم نیرو بیشتر شد. بدینسان طرفین دچار فرسایش شدند؛ گام به گام در این بازی مستهلک و به تعبیر عرب‌ها دچار «استدراج» شدند.

در ابتدا عمدتاً گروه‌های مدنی فعال بودند و مردم کف خیابان بودند. هرچه جلوتر رفتیم، معارضان شکل سازمان‌یافته‌تری گرفتند. در زمانی که ایران وارد مرحلهٔ عملیاتی نظامی خود در سوریه می‌شود (با سقف استعداد ۱۰-۱۵ تن روی زمین در زینبیه)، در آوریل و ژوئن ۲۰۱۱ رسماً افسران آزاد و سپس ارتش آزاد شکل گرفته‌است، همچنین سپس جبههالنصره (که در واقع ابتدا توسط داعش شکل گرفت) و در ماه‌های بعدی هم جیش‌الاسلام^[۲]. حضور ما متأخر از بسیاری گروه‌هایی است که سوری هستند اما مورد حمایت محورهای منطقه‌ای هستند. آنان بخشی از مردم و ساختار ارتش را جذب کردند، ما هم به کمک ارتش سوریه رفتیم. آنان بویژه جنبش‌های اسلام‌گرا، نیروهای خارجی را از کشورهای مختلف جذب کردند (همچون جبههالنصره و بعضاً داعش)، ما هم برخی از نیروهای خارجی مثل حزب‌الله و نیروهای فاطمیون را وارد سوریه کردیم. آنان نمی‌توانند گله کنند چرا ایران وارد شد، چراکه قبل از ایران خودشان وارد مرحلهٔ نظامی در سوریه شدند. ایران دیرتر از همهٔ ایشان وارد مرحلهٔ نظامی و جریان‌دهی و ساماندهی گروه‌های مسلح در سوریه شده‌بود.

قبل از اینکه نیروهای فاطمیون به سوریه بروند و حزب‌الله در تیرماه ۹۲ وارد خالدیهٔ حمص شود، در بهمن ۹۱ جبههالنصره شکل گرفته و بخش‌های مهمی از سوریه را تصرف نموده، ارتش آزاد بسیار قوی گشته و حلب را محاصره کرده، در فروردین ۹۲، داعش از عراق وارد سوریه شده. ما زمانی وارد شدیم که گروه‌های مختلف عملیاتی شکل گرفته‌بود و شاید حدود ۶۰-۷۰٪ سوریه را در اختیار داشتند، کردها مناطق وسیعی از شمال شرق سوریه را در اختیار گرفته‌بودند.

یکی از دوستان گفته شما دقت‌نظر در این مورد نداشته‌اید. به جز اینکه غیر از ایرانی‌ها، نیروهای عراقی و پاکستانی و فاطمیون و لبنانی هم حضور داشتند. برای مثال گفته می‌شود که حزب‌الله در همان سال ۹۰ (حدوداً سه ماه بعد از این اتفاقات) در زبدانی حضور داشته و یک پایگاه کامل در اختیار حزب‌الله بوده. به عبارتی ایران در حال یک جنگ باواسطه یا نیابتی (Proxy War) بود، نه اینکه به طور کلی حضور ندارد. در حالی که شما ایران را از حضور مبرا کردید و فرمودید که سوری‌ها گفته‌اند که اصلاً ما به شما نیازی نداریم. این مورد را توضیح دهید.

پایگاه زبدانی مقرّ معروفی است، چون در روزنامه‌های انگلیسی‌زبان نیز آشکار است. می‌توان گفت پایگاهی است که آقای حافظ اسد در دههٔ ۸۰ برای پشتیبانی و لجستیک حزب‌الله لبنان به نیروهای سپاه پاسداران تحویل داد. در آنجا نیروهای لبنانی آموزش می‌دیدند. با این منطقه که مقرّی برای حمایت از حزب‌الله لبنان باشد. هم اسرائیلی‌ها و هم آمریکایی‌ها می‌دانند و اطلاعات کاملاً آشکار است. نیروهایی که از سپاه یا حزب‌الله در آن پایگاه حضور دارند، از دههٔ ۸۰ در آنجا حضور دارند و چیز عجیبی نیست.

اما در خصوص نبرد حزب‌الله، تا اردیبهشت ۹۲ تعداد نیروهای لبنان به کمتر از چندده نفر هم نمی‌رسید. شاید ۲۰-۳۰ نفرشان هم در منطقهٔ سیده زینب و سیده رقیه (س) برای دفاع از مرقدها در داخل دمشق بودند. به استثنای اینها، اتفاق دیگری که تا قبل از اردیبهشت ۹۲ می‌افتد، مربوط به حدود ۷-۸ روستای سوری در منطقهٔ قصیر در مرز لبنان و سوریه است که شهروندان لبنانی در آن زندگی می‌کنند و اکثر ساکنان این روستاهای مرزی شیعیان تبعهٔ لبنان اند که در داخل خاک سوریه زندگی می‌کنند. ایشان در مقابل تهدید مبارزان مسلح قرار می‌گیرند و اگر اشتباه نکنم حتی ۲-۳ تن در آن دوره کشته می‌شوند. پیشتر هم ما ماجرای گروگان‌گیری زائران لبنانی را داشتیم که از ایران برمی‌گشتند و از ترکیه وارد حلب شده‌بودند. افکار این افراد مسلح ضد حزب‌الله بود. حزب‌الله در آن‌جا به صورت علنی ورود کرد. اعلام کردند که ما برای حمایت از ایشان می‌آییم و وارد صحنه می‌شویم. این ورود در نوار مرزی صورت گرفت که چندصد متر از سوریه و لبنان فاصله دارد و در آن مکان برای دفاع از آن روستاها خاکریزی درست کردند.

نیروهای خارجی: تا بهمن ۹۱  نیروهای فاطمیون و پاکستانی هنوز وارد سوریه نشده‌بودند. فقط تعدادی نیروهای لبنانی و ایرانی و عراقی بودند. من این موضوع را حدوداً هفتهٔ پیش از مسئولی عراقی که خودش مسئول نیرو در آن دوره بوده‌است پرسیدم و گفتم تا قبل از سال ۹۲ سقف نیروهای شما در عراق چقدر بود؟ گفت ۲۰۰ نفر؛ ۱۰۰ نفر از آنان در محور دمشق مشغول بودند و ۱۰۰ نفر در محور حلب. اما منطقهٔ قرمزرنگ در نقشه چیزی نیست که نظامی سیاسی با ۱۰۰ یا ۲۰۰ نفر بتواند آن را حفظ کند. آن بخش قرمزرنگ بخش‌هایی است که در اختیار نظام است و این تاب‌آوری نظام را در دو سال اول نشان می‌دهد.

ماحصل گفتگوی ما تا اینجا این شد که بگوییم لحظهٔ ورود مؤثر ایران به سوریه، پیش از بهمن ۹۱ نبوده. همان ورودی هم که داشته، بسیار محدود بوده. آقای معصومی زارع در روایت خود می‌گوید اینکه گمان شود که ایران در زمانی با ارتشی ۱۰۰هزار نفری وارد سوریه شده و از هوا و زمین مشغول نیرو رساندن و کمک و مشارکت در قتل سوری‌ها بوده، بهیچ‌وجه چنین نیست و بسیار محدود بوده. فرمودید که تا سال ۹۴ این حضور جدی نبوده، در حالی که می‌گویند که ایران تا قبل از ۹۴ هم نقش اصلی را در ممانعت از سقوط نظام سوریه داشت.

منطق این سخن چه بود؟ سخن من این بود که کسانی بودند که می‌گفتند اگر ایرانیان نمی‌رفتند و در جنگ شرکت نمی‌کردند، نظام اسد در یکی دو سه ماه یا یکی دو سال نخست سقوط می‌کرد. اشاره کردم که اساساً تا بهمن ۹۱ چنین چیزی واقعاً کف زمین نیست و نظام تاب‌آوری بسیار خوبی داشته. این در پاسخ آن دسته از دوستان است. البته این نیروها به شدت نیروهای کیفی اند و نقش قوت قلب را برای نظام سوریه داشتند و اگر نبودند خیلی از اتفاقات رخ می‌داد که خوشایند نبود. نه اینکه خودمان را بخواهیم بالا ببریم؛ نشاید بگوییم که اگر ما نبودیم نظام اسد در همان روزهای اول دوام نمی‌آورد. نباید واقعیت‌ها را انکار کرد.

حضور نظامی جدی از ۹۴

اگر مخاطبان به بخش نخست و دوم گفتگوی آقای معصومی و بحث خانوادهٔ اسد و تفاوتش با حرس قدیم را خوب بفهمند، تفاوت لایه‌های مختلف در درون نظم قدرت سیاسی سوریه را متوجه می‌شوند. شاید بتوان این را گفت که آن حرس قدیم که از دل جنگ سرد می‌آید و هوادار شوروی است و اسلام‌ستیز (تا حد زیادی سکولار)، علاقه‌ای به اینکه جمهوری اسلامی سرباز وارد خاکش کند نداشته‌است. برای همین تا حد زیادی قابل فهم است که چرا تا سال ۹۲ از دعوت جمهوری اسلامی پرهیز و تردید داشته‌اند. نگران بودند که جمهوری اسلامی بعد از آن بخواهد همراه لبنان به اسرائیل حمله کند و… این قابل فهم است.به نظر می‌آید علت اینکه سخت باور می‌کنند این است که در سال ۹۲ بی‌بی‌سی در جنگ شناختی خود، بذر این شبهه را در ذهن مخاطبان کاشت که جنگ پنهان ایران در سوریه در جریان است و این حکومت جمهوری اسلامی به شما راستش را نمی‌گوید و موفق شد که آن را با پنهان‌کاری‌های گذشته پیوند دهد. این بذر شبهه بود که اجازه داد عینکی به چشم مخاطب برود که همهٔ این حوادث را از آن زاویه ببینند. به همین علت ادامهٔ آن قصه نیز از طرف آنان باورپذیر شد و ما را به اینجا رساند.

تا فروردین ۹۴ ادلب و بصری‌الشام سقوط می‌کند. داعش در خلال این ۲ سال از فروردین ۹۲ تا فروردین ۹۴ داعش در عراق بسیار گسترده شده و از حدود اردیبهشت و خرداد ۹۴ دیگر فضا جدی می‌شود. در اردیبهشت‌ماه تدمُر به دست داعش می‌افتد، داعش ورود جدی کرده تا نزدیک حمص می‌آید. در شمال جبههالنصره ادلب را ساقط کرده، از جنوب معارضان بصری‌الشام را ساقط کرده‌اند، از در شرق نیز داعش تا تدمر آمده. از شهریور ۹۴ است که به صورت گسترده نیروهای ایران برای آزادسازی حلب و ادلب و نیروهای حزب‌الله اعزام می‌شوند. شاید اگر ایرانیان و روس‌ها به طور جدی‌تر وارد نمی‌شدند، در سال ۹۴ نظام سقوط می‌کرد.

عمدهٔ بخش شرقی و شمال شرقی (بخش‌های خاکستری) در اختیار داعش است و نوار باریکی که در مرز ترکیه هست. (بخش‌های زردرنگ) کردها هستند. در مرز غربی بخش سبزرنگ را مشاهده می‌کنید.

بخش سبزرنگ مناطق جنوب و غرب حلب و ادلب و مناطق مرزی ترکیه هست که مبارزان مسلح مختلف همچون احرارالشام و جبههالنصره در اینجا حضور دارند. در جنوب هم در مرز اردن و جولان گروه‌های مختلفی وجود دارند، از جبههالنصره تا ارتش آزاد (جیش‌الحر). بخش‌های قرمزرنگ بخش‌هایی است که همچنان در اختیار نظام مانده؛ البته بخش‌های مفید کشور است، یعنی اکثر جمعیت و منابع کشور در همین منطقهٔ است. این جاییست که ۲-۳ ماه قبل از این ایران حضورش را بسیار گسترده‌تر کند و نیروها به طور جدی‌تر وارد شوند.

واقعیت این است که اگر از فروردین (سقوط ادلب و بصری‌الشام) و اردیبهشت ۹۴ (سقوط تدمر) ایرانی‌ها و هم‌پیمانانشان به طور جدی ورود نمی‌کردند، نظام سوریه از ۹۴ به این سو قطعاً کاملاً ساقط می‌شد. این حرف کاملاً دقیق و حتمی است. از آبان ^[۳]۹۴ شاهد عملیات محرم و سپس عملیات‌های بعدی بودیم.

پس از ۹۴ نیز استعداد نیروی ایران در سوریه ۳هزار نفر است. پس از اینکه مجوز شورای عالی امنیت ملی برای عملیات حلب و ادلب صادر می‌شود، برای ۳هزار تن در کل سوریه است. براساس محدودیتی که شورای عالی امنیت ملی می‌گذارد، ایران نمی‌تواند همزمان بیش از این تعداد نیرو نگه دارد. البته ۳هزار نیرو نیروی کیفی است، لیکن نباید بیش از اندازه هم اغراق کرد.

این سخنی که آقای معصومی دربارهٔ آن بحث کرد، مشاهدات شخصی خود را بازگو می‌کند که تا سال ۹۲ تعداد ۷ نفر در پایگاه فلان جا بوده‌اند. سوابق جمهوری اسلامی چندان با آنچه در حرف منعکس می‌کنند متفاوت نیست، به عبارتی ما از سال ۹۴ رفتیم و مشاهده کردید که مدافعان حرم را آوردیم و نمی‌توانستیم مخفی کنیم. همین‌طور که شما می‌گویید در سال ۹۴ ایران با تعداد زیادی آمد. نشانه‌اش این است که نقشه‌ای که ما می‌بینیم این‌گونه است که تعداد مبارزان ده‌ها برابر شده است. نسبت به نقشهٔ سال ۹۲ که اسد در جای چندان وحشتناک و سختی نبوده و می‌توانسته از کشور خودش دفاع کند، در نقشهٔ سال ۹۴ است که نمی‌تواند دفاع کند و در آنجاست که دست‌بدامان ایران هم می‌شود و اجازه می‌دهد.

ادامه دارد ….

^[۱] آوریل ۲۰۱۳

^[۲] در واقع تیپ اسلام (لواء الإسلام) در نیمهٔ ۲۰۱۱ میلادی تشکیل شد و دو سال بعد به سپاه اسلام (جیش الإسلام) تغییر نام داد (ویراستار)

^[۳] اکتبر ۲۰۱۵