درباره مشکلات آوارگان سوری؛ فقر شدید و افزایش تجرد

عمر یوسف – الجزیره

ترجمه: زهرا میرزایی

به گفته محقق اجتماعی سوری، منتصر السید علی، به ­دلیل تلفات در میدان جنگ و در عملیات­­­‌­های نظامی و قربانی­‌های بمباران نسبت زنان به مردان افزایش یافته‌­است.

نسل جوان بر این باور است که پیچدگی­‌های ازدواج و شرایط غیرعادی جامعه، راه تشکیل خانواده و پایداری خانواده را به بن‌­بست رسانده ­است.

شمال سوریه

عبدالکریم احمد بیش از دوازده ساعت از روز خود را مشغول کار بنایی یک ساختمان در ادلب شمال سوریه است. او برای به ­دست­ آوردن دستمزد ۲۰ لیر ترکیه (برابر یک ونیم دولار) به این کار سخت مشغول است. این مبلغی است که او تنها برای تهیه مقداری نان و سبزیجات برای خانواده اش در اردوگاه حربنوش (اردوگاه آوارگان سوری) به دست می‌آورد.

احمد ۳۳ ساله از ساعت ۶ صبح از اردوگاه به­ سمت محل ساخت و ساز نزدیک اردوگاه خارج می­شود و با رفقای خود برای دستمزد روزانه در ازای جابجایی بلوک­ها و سیمان­ها و ساخت دیوار­های ساختمان جدید آن هم با وجود هوای بسیار سرد و شرایط کاری دشوار، سخت کار میکنند. و علیرغم اینکه بیش از ۳۰ سال از سن او می‌گذرد در حال حاضر ایده ازدواج و ایجاد ارتباط برای احمد هیچ جذابیتی ندارد و به ذهنش هم خطور نمی­کند.

این موضوع برای او و هم­سن و سالانش در مناطق تحت کنترل مخالفان سوری به امری دشوار تبدیل شده ­است؛ زمانی که حداکثر پولی که روزانه به‌دست­ می‌­آورند تنها برای تامین غذای روزانه خانواده آنها کافی است؛ آن هم در شرایطی که بیش از ده سال از درگیری‌­ها در کشور می­گذرد و هیچ کدامشان پس اندازی ندارند.

دلاری شدن مهریه

مهریه­‌ها در ادلب در شرایط بی ارزش شدن پول سوریه به دلار تعیین می‌شود. اخیرا مردم ساکن در مناطق تحت کنترل مخالفان در حومه ادلب، مهریه دختران در شرف ازدواج را به دلار درخواست می­کنند و از شرط داشتن خانه برای زندگی تازه عروس و داماد چشم پوشی می­کنند. این رسم جدید پس از سقوط لیر به وجود­ آمده است.

این اتفاق با واکنش­‌های متفاوتی از سمت ساکنان این مناطق (مناطق تحت کنترل مخالفین) روبرو شده ­است؛ برخی آن را حق والدین دختر می­دانند که در این شرایط اقتصادی حقوق آتی دخترشان را بعد از ازدواج تضمین کنند و در­ مقابل بعضی این فرآیند را یک تجارت و شرایط ناتوان کننده برای مردان توصیف میکنند که ازدواج را برایشان سخت تر میکند.

عمر حافظ از اهالی ادلب می­گوید: مشکل قبول مهریه به دلار مانع او هنگام تصمیمش برای ازدواج و در طی جست­جوی شریک زندگی­‌اش بوده و علاوه برآن قیمت مهریه از توان مالی او بالاتر رفته­ است.

و در­خلال گفت­گو با الجزیره نت افزود: «کمترین مهریه ای که برخی از خانواده ها از او خواستند بیش از ۳۰۰۰ دلار بوده است که این مبلغ به جز هزینه تهیه لوازم منزل و طلا بوده و او فقط نصف این مبلغ را دراختیار داشته است.»(۱)

مهاجرت به عنوان یک راهکار

با توجه به گرانی­ها و کمبود فرصت­های شغلی در این مناطق، جوانان ادلب و حلب مهاجرت به ترکیه و کشورهای اروپایی را علیرغم خطرات عبور از مرز و سختی سفر و هزینه بالای آن به عنوان تنها و آخرین گزینه پیش­ روی خود می‌­بینند. نسل جوان معتقد است هزینه‌های بیش از حد ازدواج و شرایط غیرعادی جامعه راه تشکیل خانواده و ثبات خانواده ها را بسته ­است.

ابراهیم (نام مستعار) از آوارگان اهل شهر معرات در حومه ادلب، پس از جمع آوری مبلغی پول، برای تامین هزینه‌­های سفر غیرقانونی، قصد دارد تا بهار آینده به اروپا سفر کند.

این شهروند ۲۹ ساله به الجزیره نت گفت: «آینده ادلب نامعلوم است و شرایط بدتر از این می‌­شود؛ او دیگر چاره‌­ای جز مهاجرت از منطقه ندارد و فکر ازدواج مطلقا مطرح نیست.»

بالا رفتن تعداد زنان نسبت به مردان

تعداد ساکنان مناطق شمالی سوریه که تحت سیطره مخالفین دولت سوریه است؛ به حدود ۴ میلیون و پانصد نفر می‌رسد. این آمار براساس گزارش جمعیتی منتشر شده گروه «منسقو استجابه سوریا» است. (۲)

به گفته منتصر السید علی، محقق اجتماعی، پیامد­های جنگ بر جمعیت مناطق تحت کنترل مخالفان تأثیر گذاشته است و نسبت زنان به مردان به دلیل  کشته شدن مردان در عملیات­های نظامی و نبردها و همچنین قربانیان ناشی از بمباران­‌ها افزایش یافته است.

علی – در مصاحبه ای با الجزیره نت – اشاره می کند که عوامل دیگری نیز در کاهش نسبت مردان نقش داشته است، به ویژه مهاجرت به خارج از کشور، که منجر به گسترش تجرد قطعی در منطقه شده است.

این شهروند موضوع سنگینی مهریه و دلاری شدن آن ­را آنقدر که به ارزش آن و توانایی جوانان درشرف ازدواج برای تامین آن مربوط می­داند؛ به نوع ارز مربوط نمی داند؛ به­ خصوص که شمال غرب سوریه یک منطقه جنگی و از نظر اقتصادی ناپایدار است.

پانوشت:

۱: درکشور­های عربی جهیزیه و هزینه عروسی بصورت کامل به­ عهده مردان می­‌باشد.

۲: گروه منسقو استجابه سوریا گروهی هستند که به ادعای خودشان مستقلانه گزارش­های بشر دوستانه را برای ارگان هایی که خواستار این گزارشات هستند ارسال می­کنند و تمرکزشان بر روی شمال سوریه است.