چگونه زنان پیشرو اعتراضات علیه حکومت نژادپرست هند شدند؟
طبق نظر کارونا ناندی یکی از وکلای هندی که آشکارا با اصلاح قانون شهروندی مخالفت می‌کند و در تجمعات متعددی علیه این قانون سخنرانی کرده است، مساله زنان در هند ریشه دارتر از این حرف‌ها است. کارونا گفت: «زن بودن در هند کافیست تا ظلم و مقاومت را تجربه کرده باشد. و ما زنان هندی به حاشیه رانده شدن را به‌خوبی درک می‌کنیم.»
منبع: عربی بوست
ترجمه: سیدرضا حسینی
اسماء خاتون 90 ساله با لبخندی بدون دندان و دستی برآمده به آسمان با شور و حماسه فریاد می‌زند: «آزادی». به همراه او گروه پر‌سر‌و‌صدایی است که طنین صدایشان در محله شاهین باغ پیچیده است. محله ای واقع در جنوب دهلی که در هفته‌های اخیر به نماد مقاومت تبدیل شده است.
خاتون عمر 90 ساله خویش را در حکومت استعماری انگلیس، جنگ استقلال و جدایی خونین هند و پاکستان به‌سر برده است. اما او یک زن خانه دار است و به همین دلیل دائما پشت درهای بسته بوده و به سختی از اوضاع سیاسی باخبر می‌شد. اوضاع این‌گونه بود تا ماه گذشته. (گاردین انگلیس)
زنان در صف اول اعتراضات علیه مودی
بیش از 40 روز و شب است که این پیر ناتوان با روحیه بالا، شانه به شانه‌ی صدها زن دیگر در خیابان‌ها خیمه زده است. در حالی که دهلی با شدیدترین موج سرما در یک قرن گذشته مواجه است. خاتون به گاردین می‌گوید: «من پیر‌زنم، سرما در استخوان‌هایم نفوذ می‌کند، فرزندانم نگران سلامتی من هستند، اما من اینجا می‌نشینم چون نمی‌توانم در مقابل تلاش مودی برای از هم پاشیدن هند، دست روی دست بگذارم تا بعد از 90 سال به من بگوید اینجا وطن تو نیست.»
زنان، رهبران اعتراضات هند/ رویترز
او با شدت بیشتری می‌افزاید: «آیا من ترسیده‌ام؟ چه کسی حرف از ترس زد؟ درست است که من تاکنون در هیچ اعتراضی شرکت نکرده‌ام اما من اینجا را ترک نخواهم کرد اگرچه کشته شوم. در آن صورت در راه فرزندان و کشورم کشته شده ام.»
هیچ نشانی از فروکش کردن تنش‌هایی که هند پس از تصویب قانون ملیت جدید در ماه گذشته بوجود آورده است دیده نمی‌شود. قانونی که آشکارا موجب ظلم به مسلمانان و تضعیف پایه‌های سکولاریسم در قانون اساسی هند است. هم‌چنان میلیون‌ها نفر هر هفته به خیابان‌ها می‌آیند و علیه اصلاحیه قانون شهروندی و تلاش‌های غیر قابل قبول نخست وزیر «نارندرا مودی» و دولت او تظاهرات می‌کنند. مودی و دولت او که متشکل از حزب باهاراتا جاناتا است، درصدد اجرای برنامه ملی‌گرایی هندویی و باز تعریف هند به‌عنوان یک کشور صرفا هندو مذهب است. با اینکه دولت تلاش در سرکوب اعتراضات دارد و تجمع بیش از 4 نفر را ممنوع کرده‌است و سخت‌گیری و جریمه پلیس را افزایش داده است، اما این اقدامات تنها موجب برانگیخته شدن احساس خشم در جای‌جای هند شده است.
بانوان، طلایه داران صحنه
نکته مهم این‌است که بلندترین صدای اعتراضات تا حد زیادی از سوی زنان است. زنان هندی نه تنها در راس مقاومت در برابر آزمون هویت شهروندی که با نام لایحه شهروندی هند(NRC) شناخته می‌شود قرار دارند بلکه زنان از فعالین و حقوقدانان گرفته تا دانشجویان و زنان خانه‌دار و پیرزنان، اعم از مسلمان و هندو هستند که در صدر جنبش مقاومت ضد قانون شهروندی جدید(CAB) و لایحه شهروندی (NRC) در سراسر هند قرار دارند. لایحه‌ای که ممکن است به موجب آن میلیون‌ها مسلمان در کشور خودشان که در آن بزرگ شده اند، به مهاجران غیر‌قانونی تبدیل شوند. بسیاری از این افراد اولین باری است که در یک حرکت سیاسی مشارکت می‌کنند.
این بیداری سیاسی که اصلاح قانون شهروندی آن را از اواخر دسامبر شعله ور کرده است و زنان آن را رهبری می‌کنند در تجمعات پر نشاط محله شاهین باغ و با اکثریت مسلمانان خود را نشان می‌دهد. صدها زن در اواخر دسامبر با بستن یک خیابان اصلی تظاهرات اعتراضی ضد قانون تابعیتی جدید آغاز کردند. از آن روز تعداد آنها بیشتر شده است و گروه‌های مختلف جذب آنها شده اند که بر خلاف تمام اعتراضاتی که تا کنون در هند روی داده است، بیشترشان زنان هستند.
از چیزی نمیترسم، از پلیس نمیترسم
بلقیس 82 ساله نیز در میان جمع است و بیش از یک ماه است که در محل اعتراضات خیمه زده است. بلقیس گفت: «در تمام طول عمرم این اولین باری است که در یک حرکت سیاسی شرکت می‌کنم. پیش از این خانه‌دار بودم و به هیچ وجه از خانه بیرون نمی‌آمدم. اما الان همین جا می‌خورم و همین جا می‌خوابم. فقط هر دو روز یک بار برای عوض کردن لباس به خانه می‌روم. بعضی وقت‌ها هوا سرد است اما مشکلی نیست. چطور می‌توانم در خانه بنشینم درحالی که می‌دانم که فرزندانم از این کشور که وطن آنها است، بیرون رانده می‌شوند یا زندانی می‌شوند یا مجبور می‌شوند به پاکستان بروند؟ من فقط زمانی اینجا را ترک می‌کنم که زندگی فرزندانم در امنیت باشد. ما قوی هستیم و این مودی است که می‌ترسد.»
نصرت اسرا 43 ساله گفت که زندگی خود را در خانه‌داری به سربرده است و نخستین باری است که با زنان شاهین باغ همراه شده است. وی افزود که همسرش نیز درابتدا با حضور او در تحصن مخالف بود. اما الان او می‌داند که من برای چه چیزی می‌جنگم.
نصرت در حالی که چهره‌اش از شور و حماسه برافروخته شده بود، با لحنی تهدید آمیز گفت: «من از چیزی نمیترسم، از پلیس نمیترسم، از اینکه مورد ضرب و شتم واقع شوم نمیترسم. من فقط برای دفاع از آزادی خودم اینجا هستم.» او ادامه داد: «ما برای هیچ خدا یا هیچ حزب سیاسی نمی‌جنگیم، ما برای حقوق خودمان می‌جنگیم. من فرزند 12 ساله خودم را هم هر روز اینجا می آورم تا ایستادگی و دفاع از حقش را بیاموزد.»
چرا زنان؟
اما اینکه پاشنه این اعتراضات بر مدار زنان می‌چرخد اسباب مختلفی دارد. اجرای قانون شهروندی جدید، زنان را بیشتر از مردان دچار مشکل می‌کند. چون این قانون، اصل مدارک اثبات شهروندی افراد را از آنها مطالبه می‌کند.
زنان هند با یک ظلم دولتی و اجتماعی بزرگ مواجه هستند
زنان هندی، گذشته از این که فقیرتر از مردان هستند، معمولا از مدارک هویتی کمتری نیز برخوردارند و دور از چهارچوب‌های اداری هستند و معمولا در مستندات ملکی اسم آنها درج نمی‌شود و معمولا به دلیل ازدواج از محل ولادت خودشان کوچ می‌کنند و از این رو محل ولادت آنها چندان مستند نیست.
اما طبق نظر کارونا ناندی یکی از وکلای هندی که آشکارا با اصلاح قانون شهروندی مخالفت می‌کند و در تجمعات متعددی علیه این قانون سخنرانی کرده است، مساله زنان در هند ریشه دارتر از این حرف‌ها است. کارونا گفت: «زن بودن در هند کافیست تا ظلم و مقاومت را تجربه کرده باشد. و ما زنان هندی به حاشیه رانده شدن را به‌خوبی درک می‌کنیم.» و می افزاید که: «اما مهم این است که ببینیم آیین هندو چگونه از مفاهیم مردسالارانه حمایت کرده است و بسیاری از ذهنیت‌ها مردانه، خشن، تعصب آمیز و مخالف زن است. قانون اساسی ما از محبت میان شهروندان سخن می‌گوید. آنچه در رهبری برخی زنان در شاهین باغ می‌بینیم انرژی و شادی و محبت به همراه قدرت و اراده است. به نظر من این کشور فکر دیگری که مقاوم در برابر مرد سالاری برآمده از هندوئیزم است، در سر دارد.»
زنان هندو و مسلمان شانه به شانه یکدیگر
تصاویر و فیلم‌هایی از تظاهرات سمبلیک زنان شاهین باغ وجود دارد که در اکثر آنها زنان مسلمان و هندو در کنار یکدیگر و با شجاعت تمام در مقابل پلیس مرد ایستاده‌اند و به اعتراضات مسالمت آمیز می‌پردازند.
ویدیویی منتشر شده است که در آن 5 دختر دانشجوی دانشگاه ملی اسلامی دهلی چند پسر دانشجو را احاطه کرده‌اند تا در مقابل ضربات باتوم پلیس که به زور وارد دانشگاه شده بود از آنها حمایت کنند. چاندا یاداف، دختر دانشجوی 20 ساله که در این فیلم دیده می‌شود گفت که از یک خانواده سنتی در ولایت حاشیه‌ای اوتارپرادش هند آمده است. چون هر‌چه زنان سنتی تر رشد کرده باشند کمتر فریاد می‌زنند و کمتر مقاومت می‌کنند و او اولین زن در روستای خود است که در تظاهرات شرکت کرده است.
چاندا گفت: «من نمیترسم. من می‌خواهم دوستانم و کشورم را نجات بدهم. این چیزی است که امروز مرا در مقابل پلیس و در مقابل اصلاح قانون شهروندی مقاوم کرده است.»
مشارکت زنان هندو و مسلمان در اعتراض به قانون شهروندی تصویب شده توسط حکومت مودی
روح شاهین باغ نشان می‌دهد که سرایت کننده است. در هفته‌های گذشته تحصن‌های مشابهی به رهبری زنان در شهرهای دیگر مانند میدان کِرکاس در شهر کلکته برگزار شده است. نافامیتا چاندرا 25 ساله نیز در میان زنان متحصن حضور دارد. او دانشجوی دانشگاه جادفپور در کلکته است. او از زمانی که معاون دانشگاهش از پذیرش مدرکش امتناع کرد، موضع آشکاری در اعتراض به اصلاح قانون شهروندی(CAB)، و لایحه شهروندی هند(NRC) و یورش پلیس به دانشجویان دهلی و اوتارپرادش اتخاذ کرده است.
او دست‌نوشته‌ای را حمل می‌کند که روی آن نوشته شده است: « نمی‌توانم مدرک دانشگاهی‌ام را به‌صورت نمایشی دریافت کنم درحالی که دوستان دانشجوی من مورد ضرب و شتم واقع می‌شوند و یا کشته می‌شوند و یا در اثر گاز اشک آور کور می‌شوند.»
چاندرا گفت: «زنان از پشت پرده‌ها باخبر شده اند و به‌طور بی سابقه‌ای به خیابان‌ها سرازیر شده اند. دیدن این صحنه‌ها شگفت‌آور است.» او افزود: «ما نمی‌گذاریم خواهران و برادران مسلمان‌مان در معرض اهانت و تهدید قرار بگیرند. پدرم با حضور من در اعتراضات چندان موافق نیست اما مادرم دائما در حال مبارزه است. او دلیل آمدن من به خیابان را درک می‌کند و می‌داند که ما به نقطه‌ای رسیده‌ایم که باید فریاد‌مان را بیش از هر زمان دیگری بلند کنیم.»
اما اعتراضات ضد تعدیل قانون شهروندی در کلکته در نظر شفقت رحیم 25 ساله که دانشجوی حقوق و از یک خانواده سنتی مسلمان است، یک بیداری سیاسی است. چنان‌که گفت: «اعتراضات با رهبری زنان، رنگ و بوی انقلاب به خود گرفته است و ما زنان بزودی بر این حکام فاشیست پیروز خواهیم شد.»
