واکنش نهاد دین به عادی سازی روابط امارات با اسرائیل؛ سکوت معنادار صوفیان و سلفیان!
ابوالفضل نصیری
پس از توافق عادی سازی روابط امارات با رژیم صهیونیستی، نهاد دین در جهان اسلام یکصدا وارد صحنه نشد و در مقابل این اقدام جبهه‌گیری نکرد. البته دلیل این انفعال و عدم اقدام همه جانبه برای همه طرف‌های مسئول یکسان نیست، چرا که سکوت برخی به دلیل وامداری آنها نسبت به دولت امارات و نظام سلطه است اما سکوت برخی دیگر به دلیل خمودی است. همچنان که گویا برخی از متولیان نهاد دین به این نتیجه رسیده‌اند که کنش سیاسی در مسئله فلسطین تأثیرش را از دست داده و فقط راه حل مقاومت و رویارویی نظامی باقی مانده است.
اما یکی از پر انعکاس‌ترین موضع‌گیری‌ها در قبال رفتار امارت، موضع «الشیخ احمد‌بن‌حمد الخلیلی» مفتی عمان بود. الخلیلی گفت: «اگر نمی‌توانید مسجدالاقصی را آزاد کنید، حداقل با آن معامله نکنید.» شاید منازعه تاریخی عمان و امارات در زمینه‌سازی برای این موضع الخلیلی بی‌تأثیر نبوده باشد.
اتحادیه جهانی علمای مسلمان که رویکردی اخوانی دارد و به لحاظ سیاسی در اردوگاه ترکیه – قطر خیمه زده نیز در بیانیه‌ای قرار همکاری میان نتانیاهو و بن زاید را خیانت بزرگ دانست و از امت اسلام خواست که در برابر این عقب‌نشینی‌ها ایستاده و برای دفاع از مسئله اول جهان اسلام و استیفای حقوق فلسطینیان تلاش کنند.
علاوه بر بیانیه اتحادیه جهانی علمای مسلمان، «أحمد الریسونی» رئیس اتحادیه نیز در یادداشتی نوشته است: «اینکه شبکه‌ها، روزنامه‌ها و سایت‌ها و نویسندگانی جیره‌خوار و معروف یا نا‌شناس به دنبال عادی‌سازان روابط با دشمن صهیونیستی حرکت کنند، تعجب‌آور نیست و این مسئله، عادی شده است. عجیب این است که شیوخی عمامه به سر این رفتارهای سازش‌کاران را تئوریزه کرده و هرگونه که آنها بخواهند، رفتار می‌کنند و برای این کار دلیل شرعی درست می‌کنند».
قره داغی دبیرکل اتحادیه جهانی علمای مسلمان نیز به طور مستقل، خائنان به مسئله فلسطین و مفتی‌های رسمی که به مسئله فلسطین خیانت می‌کنند را منافقانی دانست که به دنبال منافع دنیای خودشان هستند.
گفتنی است که اشاره الریسونی و قره‌داغی در موضع‌گیری شخصی‌شان به مفتیان سازش‌کار، به موضع‌گیری عبدالله بن بیه رئیس شورای فتوای امارات است. وی روابط و قراردادهای بین‌الملل را در حوزه مسئولیت‌های شرعی، قانونی و اختصاصی ولی‌امر دانست و از پیمان صلح میان امارات و اسرائیل تقدیر کرد و گفت که این پیمان به کارنامه درخشان حکومت امارات در پشتیبانی از مسائل جهان اسلام و عرب و در رأس همه آنها فلسطین، افزوده است.
همانگونه که اشاره شد، بسیاری از متولیان نهاد دین در پی این سازش موضع سکوت گرفته‌اند. از جمله می‌توان به سکوت «الأزهر» مصر که بخش قابل توجهی از بودجه خود از امارات میگیرد و نیز استقلال چندانی از حکومت مصر ندارد، «رابطه العالم الإسلامی» که تابع حکومت سعودی است، هیأت کبار علمای عربستان سعودی و مجلس حکمای مسلمین اشاره کرد. مجلس حکمای مسلمین نهادی است که امارات در برابر اتحادیه جهانی علمای مسلمان که هویتی اخوانی دارد تاسیس کرده تا در دعوای سیاسی با قطر، دست خود را در حوزه مذهبی پر کند. عمده جریاناتی که دست به بیعت به امارات داده‌اند صوفی‌اند و در این داستان سکوت اختیار کردند.
از دیگر ساکتین این ماجرا می‌توان به سکوت عالمان سلفیه، همچون «صالح بن فوزان» و سکوت سلفیان جهادی همچون ابو‌محمد المقدسی و ابو‌‌قتاده فلسطینی اشاره کرد. هر چند سکوت شخصی مانند صالح بن فوزان به علت ترس از حکومت سعودی و سکوت الازهر که از حمایت‌های مالی امارات برخوردار است، عجیب نیست اما سکوت سلفیان جهادی غیر قابل توجیه است. همچانکه سکوت نهضه العلمای اندوزی که رابطه خوبی با مجمع تقریب مذاهب دارد نیز. از میان علمای شیعه نیز فقط آیت‌الله نوری همدانی بیانیه‌ای صادر کرده و دیگران سکوت اختیار کردند.
