مراسم ازدواج و جشن بلوغ؛ برجستهترین مناسک شهرکنشینان در مسجد الاقصی
مها شهوان
ترجمه: حنانه آمرغ فرد
منبع:نون پست
یک عروس یهودی اسرائیلی که با لباس عروس و روبندهای سفید به همراه دوستانش درحال وارد شدن به مسجد اقصی است و یا تعدادی کودک حدود ۱۰ ساله همراه والدینشان و چند خاخام یهودی که نزدیک دیوار”براق” در حال برگزاری جشن تکلیف هستند. و یا آیین “سجده ی حماسی”(سجده ی کامل – قرار گرفتن بدن بر روی زمین به طور کامل) همهی اینها صحنههایی است که در چهارچوب سیاست نفوذ به صورت مکرر و منظم در مسجد اقصی دیده میشوند؛ در حالی که پیشتر صحنههایی بودند که به ندرت اتفاق میافتادند، اما اکنون تحت حراست نظامیان اسرائیلی به واقعیتی تقریباً روزمره تبدیل شده اند.
نفوذ و تجاوز شهرک نشینان به مسجد الاقصی تنها به ساعات خاصی در صبح و بعد از ظهر برای اقامه نماز تلمودی ، یا مناسبت های ملی و دینی منحصر نمیشود، بلکه آیینها و مناسکی وجود دارند که برای تقویت هویت یهودی مسجد الاقصی و در تلاش برای پیوند دادن نسلهای جدید شهرک نشینان صهیونیست با مسجد الاقصی برگزار میشوند. عاملی که شهرک نشینان افراطی را برای برگزاری این آیینهای دینی و اجتماعی تشویق میکند گروهی به نام “جماعت هیکل”است که مسجد الاقصی را علی رغم هویت اسلامی آن، “معبد هیکل و مکان مقدس یهودی” میداند.
شهرک نشینهای تندرو آیینهایشان را در داخل مسجد الاقصی به کمک وسایلی برگزار میکنند که اصلیترینهایشان تقریباً در هر خانهای وجود دارد، درحالی که بعضی از آنها تنها در خانهی افراطیون پیدا میشوند و معمولاً جنبههای مختلفی از آداب، عقاید و سنتهاییهودی را برای دینداران بیان میکند. در حالی که وسایل و ابزار آیین هاییهود جزئی جدایی ناپذیر از اجرای فرائض دینی روزانه محسوب میشوند، غیر متدینین این وسایل را تنها شاهکارهایی میدانند که به دلیل زیباییشان یا نوع ساختشان و یا منشأ تاریخیشان در خور تحسین هستند.
برجسته ترین مناسک توراتی که در مسجد الاقصی برگزار میشود :
نماز صبح (شحاریت): قرائتی است فرادی یا جماعت با بخش هایی منتخب که “ادعیه ی برکات” نامیده میشود و تقریبا هرروزه به صورت علنی در مسجد الاقصی برگزار میشود.
نماز بعد از ظهر (منحاه): مشابه نماز صبح است همچنین بخش های دیگری دارد که “ادعیه برکات هشتگانه” نامیده میشود . این نماز گاهی در هجوم به مسجد هنگام بعد از ظهر برگزار میشود .
جشن عروسی: آدابی است که به صورت قابل توجهی در دو سال اخیر رایج شده است. به طوریکه تازه عروس و دامادهابه مسجد الاقصی وارد شده و به برگزاری نماز متبرک شده با حضور یک خاخام و سپس گرفتن عکس یادگاری و رقص در مقابل باب سلسله میپردازند و این آیین نوعی “درخواست برکت در مکان معبد هیکل” است.
نماز توبه: قبل از اعیاد بزرگ یهودی خصوصا عید غفران، برگزار میشود و با پوشیدن لباس سفید توبه به علاوه ی لباس خادمین معبد هیکل و کشیشان همراه میگردد.
برافراشتن پرچم اسرائیل: برافراشتن پرچم در مسجد الاقصی در روزی که “توحید قدس” نامیده میشود که پیش از آن رقص و راهپیمایی با پرچم های یهودی انجام میگیرد.
جشن های تکلیف(بار/ بات متسفاه): برای پسران در سن ۱۳ سالگی و برای دختران در سن ۱۲ سالگی برگزار میشود و در آن شخص به بلوغ رسیده قسمت هایی از تورات را که حفظ کرده است قرائت میکند و سپس خاخام برای او صلوات برکت را میخواند. شهرک نشینان عمدا این مراسم را در مسجد الاقصی راه اندازی کردند تا فرزندانشان با مسجد الاقصی ارتباط برقرار کنند.
سجده حماسی (برخوت): به معنای سجده ی کامل و قرار گرفتن صورت و بدن روی زمین با دست ها و پاهای کشیده است که نمادی از بالاترین درجه خضوع است . این نوع سجده بر روی سنگ ممنوع شده است چرا که بت ها از سنگ ساخته میشوند لکن بر روی سنگ های مسجد الاقصی جایز است چرا که به عنوان “معبد هیکل” و “محل سکونت خداوند” محسوب میشود و به همین دلیل این نوع سجده “سجده ی حماسی” نامیده میشود.
روبین ابوشمسیه، پژوهشگر اهل بیت المقدس میگوید که برگزاری مناسکیهودی در مسجد الاقصی یکی از استراتژیها و سیاستهای دینییهودیان افراطی برای به وجود آوردن مفهوم مکان توراتی در مسجد الاقصی است. وی توضیح میدهد که این اقدامات خطرات زیادی را در خصوص تثبیت این روایت اسرائیلی که این مکان مقدس متعلق به آنهاست به همراه دارد.
ابو شمسیه معتقد است برپایی این مناسک داخل مسجد الاقصی به سنتها و موروثات توراتی برمیگردد، چرا که مناسبترین مکان چه برای برگزاری جشن ازدواج و چه جشنهای بلوغ است. او توضیح داد که نمازهای ویژهای در مکانهای خاص با حضور افراط گرایانیهودی برگزار میشود مانند باب الرحمه یا منطقه محراب داوود یا بخشی از باب السلسله و منطقهی سبیل قایتبای. هدف از برگزاری این جشنهای بلوغ آن است که در ذهن کودکیهودی این مفهوم را وارد کند که دیگر از مرحلهی طفولیت خارج شده و به بلوغ مسئولیتپذیری رسیده است، اینکه جزئی ازیهودیانی است که به مسجد الاقصی طمع دارند و همچنین مأموریتی خاص برای نابودی مسجد دارد.
اما در مورد جشن سال نو که در آن شاهد جریان بزرگی از یهودیان متدین هستیم که در هنگام هجوم ابتدای سال بر اساس تقویم عبری و با آرزوی یکامید نزدیک اتفاق میافتد. آنها با شمعدان و لباس مخصوص خودشان (پیراهن سفید) میآیند تا پیامهای عبری زیادی را منتقل کنند. پیام آنها از نظر ابوشمسیه این است که همان گونه که لباس از بدن محافظت میکند و آن را میپوشاند، آنها نیز باید حامیان معبد هیکل باشند و مسجد را تخریب کنند. او همچنین گفت که بسیاری از مناسک دیگری که هنگام هجوم دسته جمعی به مسجد الاقصی انجام میشود مانند خطبه برادری بینیهودیان متدین و جشنهای پیروزی که همراه با نمازی مخصوص است، همهی اینها در ذهن یکیهودی پیوریتن (افراطی) این را القا میکند که مکان مقدس همان معبد هیکل اول است.
مشهورترین آهنگ های توراتی که همراه جشنها در مسجد الاقصی خوانده میشود:
– “معبد بنا خواهد شد یا الأب: متداولترین آهنگی که در خلال تهاجمات مخصوصا هنگام خروج از مسجد الاقصی از “باب سلسله “خوانده میشود. این آهنگ در سال ۱۹۶۷ منتشر شده و خواننده ی آن نعومی شمیر است که در آن از آرزوی بنای معبد هیکل سوم از درختان سرو بر جبل موریا (مکان مسجد الاقصی) گفته است .
نعمت بنای قدس: در مناسباتی مانند روز توحید قدس خوانده میشود و شعر آن از عرش داوود و بقا در اورشلیم و “شکر پروردگار بر نعمت قدس” صحبت میکند .
شعار “ملت اسرائیل زنده است”: این شعار در عبری (عام یسرائیل حای) تلفظ میشو . این جملهی متداولی است که شهرک نشینها آن را میگویند برای نشان دادن آن که آنها ملتی زندهاند. دادگاه صلح قدس در ۱۶ آوریل ۲۰۱۸ اجازه ی سر دادن این شعار در مسجد الاقصی را صادر کرد با این دلیل که این یک شعار قومی است و نه دینی و خطری را متوجه کسی نمیکند! و این حکم در جریان تصمیم دادگاه در مورد عضو افراطی کنیست “ایتمار بن غفیر” بود که این شعار را در خلال هجوم خود به مسجد الاقصی در سال ۲۰۱۵ سر داده بود .
این واضح است که انجام مناسک یهودی در مسجد الاقصی خطر بزرگی است و شهرک نشینان افراطی تحت حمایت نظامیان صهیونیست جرئت پیدا میکنند که بیشتر بر مسجد الاقصی سلطه پیدا کنند . بنابراین ضرورت حضور مرابطین و افزایش تعداد آنها مانع برپایی بسیاری از این مناسک عبری می شود. مناسکی که ایده ی”تقسیم مکانی و زمانی” مسجد الاقصی را طبق عقیده ی توراتی تقویت میکند .
