تحلیل مسائل روزشبه قاره و افغانستانکشور شناخت

تحلیلی بر کشتار شیعیان کویته؛ ناامن کردن پاکستان انگیزه اقتصادی دارد

 محمد سعید معزالدین

   پیش گفتار

     پاکستان از آغاز استقلال تاکنون پیوسته دستخوش تحولات، چالش ها و فراز و نشیب های فراوانی بوده که عوامل درونی و به صورت عمده عوامل برونی و سیاست قدرت های جهانی و منطقه ای باعث، بانی، طراح و مجری آن بوده و هستند.

    در سال های اخیر و به ویژه در سال  2020 و در ادامه آن در روزهای آغازین سال 2021 این بحران ها، تحولات و چالش ها فزونی یافته است که گاهی در شکل سیاسی و گاهی در قالب دامن زدن به حساسیت های قومی و عمدتا در ساحت برانگیختن اختلافات مذهبی با اشاره و برنامه ریزی توطئه گران، ظهور و بروز می نماید.

   اگرچه این مقوله به تفصیل بیشتری نیاز دارد اما در این نوشتار کوتاه، به نمایی کلی از انگیزه ها و ابعاد آن بسنده می شود، تا اهل فکر و تحلیل با نگاهی ژرف به آن پرداخته و از ساده نگری پرهیز کرده و دامن زدن به اختلافات، ایجاد ناامنی، انجام ترور، کشتار مردم، صدور فتوای تکفیر و دیدگاه های افراطی را انتزاعی و یا صرفا برخاسته از انگیزه و عمل افرادی اندک و خودسر بدون پشتوانه و طراحی حساب شده، تلقی نکنند. و به بازیگردانان و طراحان پشت صحنه این رویدادها و اهداف آنان توجه داشته و چاره اندیشی کنند.

مواضع سال های اخیر پاکستان

    پاکستان افزون بر عدم همراهی با برخی سیاست ها و اقدام های جهانی و منطقه ای که مورد انتظار قدرت های جهانی و بازیگران و بازی گردانان منطقه ای آن بوده و هست، همواره مورد انتقاد قرار گرفته است.

    تداوم ارتباط دوستانه با جمهوری اسلامی ایران، خودداری از پیوستن به ائتلاف عربی به سرکردگی عربستان سعودی در جنگ با یمن[1]، به رسمیت نشناختن رژیم صهیونیستی، گسترش روابط اقتصادی با چین، ایران و اخیرا با روسیه، جریان رقیب را آزرده خاطر کرده و حتی خشم آنان را برانگیخته است.

نقش آفرینی اقتصادی

     آنچه مزید بر علت شده این است که پاکستان در ایجاد کریدور اقتصادی «سی پک» [2] نیز نقش آفرین شده و در آینده نزدیک معادلات منطقه ای را دگرگون خواهد کرد. معادلاتی که غرب را در مخاطره افکنده و نزدیکی این کشور به چین و برخی کشورهای دیگر را بیشتر می کند. آمریکا که چین را رقیب خویش می داند، آشفته خاطر شده و درصدد است پاکستان را مهار و کاملا با سیاست های خویش همگام سازد. راهرو اقتصادی، مجموعه ای از طرح های زیربنایی است که با سرمایه گذاری چین در پاکستان درحال ساخت می باشد.

     ارزش اولیه پروژه های سی پک در ابتدا 46 میلیارد دلار بود که اکنون به 62 میلیارد دلار افزایش یافته  و به تدریج در عمل ممکن است فزونی یابد. این طرح بزرگ که یک شبکه ارتباطی منطقه ای است، ارتباطات بین کشورهای منطقه را گسترش خواهد داد.[3]

چشم انداز و ماموریت های سی پک عبارت است:

     شبکه های همبسته حمل نقل و فناوری اطلاعات شامل جاده، راه آهن، بندر و کانال های ارتباط هوایی و داده ها و فیبر نوری، همکاری انرژی، مناطق عملیاتی، پارک های صنعتی، توسعه صنعتی و ریشه کنی فقر، همکاری گردشگری و ارتباطات مردم با مردم، و همکاری در عرصه های مرتبط با زندگی مردم.[4]

وحدت و همبستگی ملی و اسلامی

    از سوی دیگر، پس از اختلاف های اخیر، رویکرد نخبگان خردمند شیعه و اهل سنت به مقوله وحدت و همبستگی اسلامی و اعلام بیزاری از اختلاف و تفرقه و تفکر تکفیری و گرایش به اندیشه ضرورت انسجام ملی و اسلامی در برابر تهدیدهای بیگانگان و عناصر مزدورآنان که در درازمدت بر امنیت این کشور و منطقه اثرگذار بوده و زمینه را برای سرمایه گذاری و تعامل و همکاری های اقتصادی با کشورهای دوست فراهم می سازد، مورد پسند آمریکا و متحدان منطقه ای آن به ویژه برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس نبوده و نیست.

    بنابراین آنان به برنامه ریزی و طراحی اموری پرداختند که ضمن ایجاد رعب و ناامنی، حرکت و رویکرد مثبت اقتصادی، فرهنگی و امنیتی پاکستان را به چالش کشیده و آن را متوقف یا دست کم کند سازند.

    خبر فاجعه جانگداز کشتار کارگران شیعه معدن در بلوچستان پاکستان به دست مزدوران داعش، قلب هر مسلمان و انسان صلح طلبی را جریحه دار کرد.[5] بدون تردید افزون بر پیروان اهل بیت (ع) اهل سنت نیز این گونه جنایت ها را برنمی تابند و محکوم می کنند و خود نیز گاهی قربانی همین ترورها بوده اند.

بررسی و تحلیل فرامذهبی این فاجعه و مشابه آن نیز مهم ترین بخش از همین سناریو و قطعه کلیدی این پازل را در بر می گیرد. برخی شواهد بر این نکته دلالت دارد که پس از شکست و ناکامی طرح استقرار داعش در عراق و سوریه که به همت و تدبیر و فرماندهی شهید حاج قاسم سلیمانی و یاران جبهه مقاومت به وقوع پیوست، اکنون آنان با اشاره اربابانشان به پاکستان و افغانستان روی آورده و در صدد احیای این گروهک تکفیری و عضوگیری هستند.

   برخی گروهک های منحل شده در پاکستان همچون لشکر جهنگوی نیز با آنان ادغام شده و امنیت و وحدت ملی و چشم انداز امیدبخش آینده پاکستان و منطقه را نشانه رفته اند.[6]

ضرورت هوشیاری گروه های قومی و مذهبی

    بدون تردید ثبات و امنیت پاکستان افزون بر مزایا و دستاوردهای مثبت برای این کشور، برای منطقه و به ویژه برای کشورهای همسایه آن نیز مفید و سازنده است. هرگونه فعالیت و همکاری اقتصادی و فرهنگی و سایر امور فردی، اجتماعی و سیاسی و به طورکلی زندگی در همه ابعاد آن، در سایه امنیت و آرامش و ثبات امکان پذیر است و بدخواهان با توجه به حساسیت های قومی و مذهبی، در صدد خدشه دارکردن این مقوله اند تا به مقاصد و اهداف و منافع خویش دست یابند.

    از این روی، گروه های قومی و پیروان مذاهب اسلامی باید با هوشیاری و شکیبایی، توطئه اختلاف انگیزان و تفرقه افکنان را خنثی سازند و با حفظ انسجام ملی و همبستگی اسلامی، در جبهه واحد و با اتحاد و وحدت مسیر سرنوست ساز پیشرفت و بالندگی معنوی و اقتصادی و فرهنگی کشور خویش را ادامه داده و به حقوق و باورهای یکدیگر احترام نهاده و آستانه تحمل و شکیبایی خویش را حفظ و نیرومند سازند و حسن همجواری با همسایگان را رعایت نمایند.

همکاری و تعامل ایران، پاکستان و افغانستان در برابر افراطی گری

     کشورهای ایران، پاکستان و افغانستان که مورد طمع و هدف گروه های تکفیری است نیز ضمن رصد هوشیارانه تحرکات بدخواهان باید با همگرایی و اتخاذ مواضع همگون راهبردی از میراث مشترک فرهنگی و منافع و همکاری های مشترک اقتصادی یکدیگر صیانت نموده و آن را حفظ و گسترش بخشند.

    نمایندگی های فرهنگی و  سیاسی ج.ا.ایران در پاکستان در رسیدن به این هدف یعنی تحکیم دوستی دو ملت و گسترش همکاری های فرهنگی، سیاسی و اقتصادی، نقشی مهم و سازنده دارند و شایسته است با برنامه ریزی مناسب و تشریک مساعی در این راه با بهره گیری ازتدبیر و خردجمعی گام بردارند.

   حوزه ستادی نیز باید با رویکردی نو و به گونه فرابخشی، باهماهنگی و هم افزایی و بازتعریف برنامه های فرهنگی در تئوری و عمل، به این حوزه اهمیت بیشتری داده و رویکری نوین را در شیوه های اجرا و تعامل با مخاطبان برگزیند.

   با امید به همزیستی مسالمت آمیز ملت ها در راه پیشرفت اقتصادی و گسترش همکاری های فرهنگی

پانوشت:

[1] – رجوع کنید : معزالدین محمد سعید ؛ بررسی موضع پاکستان در تجاوز سعودی به یمن

[2] – China-Pakistan Economic Corridor- PEC-

[3] – راهرو سی پک در 13 نوامبر 2016 همزمان با انتقال یک محموله چینی از طریق خشکی به بندر گوادر پاکستان برای ارسال از طریق دریا به افریقا و غرب آسیا تا حدودی عملیاتی شد. بقیه پروژه های این طرح هم سال 2017 شروع شد. احداث شبکه های حمل نقل ریلی و جاده ای از شمال شرق پاکستان هم مرز با چین تا جنوبی غربی این کشور در بندر گوادر از مهمترین طرح های راهرو سی پک است. همچنین توسعه بندر گوادر پاکستان نیز جزو این طرح است.

[4]http://www.cpec.gov.pk

[5] – در منطقه مچ در ایالت بلوچستان پاکستان، معادن زغال سنگ زیادی وجود دارد و برخی از این معادن توسط پیمانکاران اجاره شده اند. معدنی که در آن حادثه تروریستی رخ داد نیز توسط یکی از پیمانکاران هزاره شیعه اجاره شده بود. تروریست های داعش شبانه به یکی از خوابگاه های این معدن حمله کرده و کارگرانی که در حال استراحت بودند را مورد ضرب و شتم قرار داده سپس با روش خاص داعشی برخی از آنها را سر می برند و عده ای دیگر را نیز با شلیک گلوله به شهادت می رسانند. از این این 11 نفر قربانی 5 نفر از اعضای یک خانواده هستند. (http://peikesharghi.com مصاحبه معاون حزب  مجلس  وحدت مسلمین)

[6] – عمران خان، نخست وزیر پاکستان : تروریست هایی که در گذشته هزاره ها را هدف قرار می دادند با داعش ادغام شده اند. هر اقدام لازمی را برای حفظ جان اتباع و شهروندان خود انجام خواهیم داد و با گروه های تروریستی نیز به شدت برخورد می کنیم. گروه های تروریستی پیش از این نیز در بلوچستان هزاره های بی گناه را هدف حملات خود قرار داده اند. https://urdu.geo.tv

نمایش بیشتر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا