همگون نمایی احزاب ناهمگون در چالش با دولت فدرال پاکستان

 محمد سعید معزالدین

پیش گفتار

     پاکستان همواره با چالش ناپایداری سیاسی رو به رو بوده و دولت فدرال و نخست وزیر انتخابی گاهی پیش از موعد سررسید دورۀ قانونی، با فشار احزاب و گروه های مذهبی، سیاسی و یا ارتش و عواملی مشابه (کودتا) از ریاست و حاکمیت برکنار شده و حزب پیروز، سکانِ ادارۀ کشور را به دست گرفته است.

     در این نوشتار کوتاه، سعی شده ساختار قدرت در پاکستان، برخی عوامل ناپایداری سیاسی، گذار از مرحلۀ دوقطبی به سه قطبیِ نفوذ احزاب نیرومند، اتحاد احزاب ناهمگون علیه دولت فدرال و سرانجام کسب رأی اعتماد عمران خان (نخست وزیر) از مجلس ملی و تثبیت وی و فرصت ها و زمینۀ تعامل و همکاری ج.ا.ایران و پاکستان بویژه در موضوع فرهنگی مورد بررسی، تحلیل و تأکید قرار گیرد.

ساختار واقعی قدرت در پاکستان

    افزون بر سه قوه اصلیِ هرم قدرت در پاکستان، ارتش، احزاب سیاسی، گروه ها و تشکل های مذهبی، کانون ها و مراکز نیرومند قدرت به شمار می روند.

این کانون ها گاهی به صورت خودجوش، گاهی با اتحاد و ائتلاف تاکتیکی و در برخی موارد به گونه سفارشی و به عنوان مجری سناریوی خاص[1]، در نقش اپوزسیون در صحنۀ رقابت ها، مخالفت ها و حتی اعتراض و تجمع های خیابانی[2] حضور فعال می یابند تا منافع حزبی و گروهی خود و گاهی ملی[3] را تأمین کنند.

برخی عوامل ناپایداری سیاسی

     ترکیب ناهمگون و نامتجانس ساختار رسمی و قانونی حاکمیت، ارتش، احزاب سیاسی، گروه ها و تشکل های مذهبی در کنار فرقه گرایی[4]، قوم گرایی[5]، افراطی گری و رادیکالیسم دینی و گسترش اندیشه های سکولاریستی[6] و بنیادگرایی، عوامل ناپایداری سیاسی را در پاکستان تشکیل می دهند.

برخی بر این باورند که ناسازگاری های قومی و درگیری های فرقه ای و مذهبی در پاکستان بخشی از روابط اجتماعی را در بر می گیرد. از این روی، فرقه گرایی، هزینه های زیادی را در همۀ ابعاد بر این کشور تحمیـل کرده به گونه ای که در روابط بین الملل و منطقه ای، ساختار سیاسی پاکستان به نظر متزلزل و بی ثبات می نماید.[7]

بی ثباتی داخلی در عرصۀ سیاسی موجب شده احزاب سیاسیِ رقیبِ حزب حاکم و گروه های مذهبی همواره به جای هم افزایی و کمک به دولت برای بهبود امور مردم و حل مشکلات اقتصادی و رفع محرومیت ها در اندیشه و تلاش برای براندازی دولت مرکزی[8] و در سودای دست یابی زودهنگام به قدرت و حاکمیت باشند.

افزون بر عوامل داخلی، گاهی عامل خارجی و تحریک و دامن زدن به فرقه گرایی و حمایت از پدیدۀ شوم تفرقه و اختلاف توسط کـشورهایی چـون عربـستان سعودی[9] و آمریکا و برخی متحدانش[10]، شعلۀ این آتش خانمان‌سوز را برافروخته و تشدید کرده اند که علاوه بر ایجاد ناهنجاری داخلی و درون ساختاری[11]، کشورهای همسایه را نیز در معرض آسیب های فرهنگی، اعتقادی و امنیتی قرار می دهد.[12]

اختلاف و رقابت دیرین حزب مردم و حزب مسلم لیگ (ن)

کسانی که رویدادها و و پیشینۀ تحولات کشور پاکستان را پی می گیرند، بخوبی آگاهند که از دیرباز همواره دو حزب مردم[13] و مسلم لیگ (ن)[14] در رقابت با یکدیگر و در دوره های پی در پی، قدرت را به دست گرفته و گسترۀ نفوذ و حاکمیت خود را از دولت فدرال تا دو قوۀ دیگر قضائیه و مقننه در مدیریت های عالی تا میانی حفظ کرده و بسط داده اند.

     احزاب دیگر نیز طی سالیان دراز، ناگزیر گاهی با این دو حزب اگرچه در همۀ مواضع و دیدگاه ها همگون نبوده اند، ائتلاف کرده و سهم خویش را مطالبه کرده اند.

حزب مردم و حزب مسلم لیگ (ن) تاکنون آنچه در چنته داشته اند، به میدان سیاست و اجرا آورده و برای مردم پاکستان، مصداق «آزموده را آزمودن خطاست»، شده اند.

گذار از مرحله نفوذ و حاکمیت دوقطبی احزاب

در سال های اخیر فعالیت های حزب انصاف (تحریک انصاف[15]) به رهبری عمران خان به تدریج فراگیر شد و تقریبا همۀ ایالت های پاکستان را در برگرفت. وی که علاوه بر فعالیت سیاسی، چهره و شهرت ورزشی داشت و از محبوبیت نسبی خوبی در بین جوانان برخوردار بود، بر هوادارانش افزوده شد.

انتقادهای او و طاهرالقادری[16] در تجمع ها و همایش های حزبی نسبت به دولت نواز شریف بالا گرفت تا جایی که به اعتراض ها و تظاهرات و تحصن های خیابانی کشیده شد.

سرانجام هنگام انتخابات فرا رسید و حزب تحریک انصاف که اکنون بیش از پیش شناخته شده و به شهرت کشوری و گسترده و محبوبیت بین جوانان دست یافته بود، با همۀ توان و استعداد خویش در انتخابات شرکت کرد و توانست گوی سبقت را از دو رقیب سرسخت و نیرومندش برباید و بر آنان پیروز شود.

و بدین سان مرحله دوقطبیِ حضورِ انحصاری و دیرین دو حزب مردم و مسلم لیگ (ن) به پایان رسید و گذار از این مرحله آغاز گشت و کمسیون انتخابات پاکستان نتایج ماراتن انتخابات مبنی بر پیروزی حزب عمران خان (تحریک انصاف) را اعلام کرد[17]

از زمین خاکی و هموار کریکت تا زمین سخت و ناهموار سیاست

عمران خان از زمین خاکی و هموار کریکت به زمین سخت و ناهموار سیاست و حاکمیت گام نهاد. او اکنون دیگر نمی توانست و نباید در نقش اپوزیسیون ظاهر شود. انتظارات مردم از دیدگاه ها و سخنان منتقدانه و طرح های پیشنهادی پیش از رسیدن به قدرت، به تدریج فزونی گرفت.

از این پس وی در چالش با احزاب رقیب و مدیریت بحران های سیاسی و اقتصادی داخلی و ایجاد توازن در سیاست خارجی بویژه تعامل با همسایگان، همواره باید در اندیشۀ چاره جویی باشد و راه برون رفت از دشواری و کاستی ها را بیابد.

عمران خان در ۲۷ مرداد 1397 به عنوان بیست و دومین نخست وزیر پاکستان سوگند خدمت یاد کرد و در گفت وگو با رسانه ها دیدگاه ها و برنامۀ کلی خود را بیان کرد.

مخالفت احزاب سیاسی و گروه های مذهبی با نخست وزیر

از آغاز اعلام پیروزی حزب تحریک، برخی رقیبان، شکست را نپذیرفته و اعلام کردند در انتخابات، تقلب صورت گرفته است. اما پس از تثبیت جایگاه عمران خان و اعلام رسمی نخست وزیری وی برای تحقق وعده های او ضرب الأجل زودهنگام تعیین کرده و به تدریج، ساز مخالفت را کوک نموده و به انتقاد و تذکر و پیشنهاد بسنده نکرده و کم کم رویکرد براندازی و حذف عمران خان را خواستار شده و سعی کردند با یکدیگر متحد و هماهنگ شوند.

ناکامی اتحاد احزاب ناهمگون و تثبیت عمران خان

متحد شدن احزاب اپوزیسیون پاکستان در قالب شورای احزاب از آغاز با تردید و ابهام همراه بود. بسیاری از تحلیگران بعید می دانستند که رقیبان سرسخت میدان سیاست و قدرت برای مصلحت اندیشی موقت و گذرا بتوانند یکدیگر را تحمل کنند.

همگون نمایی مواضع احزاب اپوزیسیون هیچ ارتباطی به هماهنگی و تفاهم نسبی و داخلی آن ها نداشت و تنها وجه مشترک آنان، رقابت و مخالفت تا حد براندازی عمران خان بود.[18]

هیچ یک از سران دو حزب مردم و نواز (مسلم لیگ) برای تصدی ریاست این شورا تمایلی نشان ندادند تا این ائتلاف شکننده شکل گیرد. ناگزیر فضل الرحمان که از سال ها پیش در سودای دست یابی به قدرت بوده و هست، عهده دار ریاست این شورا شد.

تلاش احزاب مخالف برای یارگیری از برخی احزاب دیگر نیز ناکام ماند و حامیان عمران خان حاضر نشدند آنان را همراهی نمایند[19].

احزاب و گروه های سیاسی و مذهبی که از همایش ها و تجمعات و تظاهرات خیابانی راه به جایی نبردند، مصمم شدند تا در کنار یکدیگر در مجلس سنا و مجلس ملی نقش آفرینی کنند.[20]

آن ها اگرچه توانستند با پیروزی نامزدهای خود در مجلس سنا، موفقیتی به دست آورده و تحریک انصاف را در تنگنا قرار دهند اما عمران خان نیز با آمیزه ای از تجربه ورزشی و سیاسی خود، شکست را نپذیرفت و توانست بازی را رو کرده و از مجلس ملی رأی اعتماد بگیرد[21] و همچنان بر اریکۀ مدیریت و ریاست تکیه بزند و امور را مدیریت و تمشیت نماید.

او توانست هم اعتراض های خیابانیِ در قالب تظاهرات ضد فرانسوی[22] جنبش لبیک را مدیریت و آرام نماید و هم پارلمان را در کسب رأی اعتماد مجاب کند.

احزاب نیز که ترکیب نامتجانسی داشتند به رغم همگون نمایی[23]، باب انتقاد از یکدیگر را گشوده و در حذف قانونی عمران خان ناکام ماندند.

فرصت و زمینه های تعامل و همکاری با همسایگان

عمران خان اگرچه همچنان در آینده، دشواری ها ، موانع و چالش هایی را پیش روی خود خواهد داشت اما اکنون با تثبیث قانونی جایگاه خویش فرصت، زمینه، وجاهت و ضمانت بیشتری برای نقش آفرینی در عرصه بین المللی، منطقه ای و در تعامل و همکاری های سیاسی، امنیتی، اقتصادی و فرهنگی با همسایگان بویژه جمهوری اسلامی ایران خواهد داشت.

خروج تدریجی نیروهای آمریکایی (ناتو) از افغانستان، مناسبات مثبت با هند، همکاری های راهبردی اقتصادی با چین، روسیه و بویژه ایران افق امیدبخشی را پیش روی پاکستان می گشاید.

عمران خان همواره از آغاز به دست گیری قدرت سیاسی سعی کرده ارتباط معقول و تعریف شده ای با اروپا، آمریکا، کشورهای عربی بخصوص عربستان سعودی، همسایگان بویژه هند و ایران داشته باشد و آن را متوازن و حفظ نماید.

وی سیاست و موضع مثبتی در پیش گرفته و با جمهوری اسلامی ایران نیز به عنوان همسایه ای نیرومند و اثرگذار در معادلات منطقه ای و جهان اسلام، روابط دوستانه را حفظ و گسترش داده است.

اکنون دوکشور دوست و مسلمان در ادامۀ روابط دیرین با یکدیگر، به موفقیت های چشمگیری در همکاری های سیاسی و اقتصادی دست یافته اند.[24]

ضرورت فعال کردن دیپلماسی فرهنگی

امیدواریم به یاری خداوند در زمینۀ فعال تر کردن دیپلماسی فرهنگی با توجه به اشتراکات فراوان تمدنی، تاریخی و فرهنگی و دینی، شاهد افزایش کمی و کیفی همکاری و تعامل دو ملت باشیم و نمایندگی های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در پاکستان بر اساس موافقت نامه و برنامه مبادلات فرهنگی بین دو کشور با پشتیبانی همه جانبه، برنامه ریزی صحیح و خردمندانه حوزۀ ستادی بیش از پیش فعالیت نمایند و بتوانند به گونۀ شایسته و بایسته پاسخگوی نیاز و علاقۀ مخاطبان باشند.

پانوشت:

[1] – سناریوهایی که گاه توسط عوامل داخلی و گاه خارجی ترسیم و دیکته می شوند.

[2] – البته این مقوله عمومیت ندارد و مردم مسلمان و شریف و با انگیزۀ پاکستان در بسیاری موارد صادقانه و خالصانه برای طرح و بیان مطالبات خویش و دفاع از شریعت محمدی (ص) به خیابان می آیند.

[3] – امپریالیسم ستیزی و دفاع از کیان ملی و مصالح ملی و گاهی در شکل هند ستیزی برای دفاع از تمامیت ارضی و انتقاد به مناقشه کشمیر و حمایت از مردم محروم و مظلوم آن سامان.

[4] – متاسفانه برخی مدارس دینی در پاکستان به جای آموزش مهرورزی در مکتب پیامبر مهربانی (ص)، تفکرات افراطی و تکفیری را آموزش و گسترش می دهند و در پوشش تدریس علوم دینی، افرادی را برای تبلیغات تکفیری و عملیات تروریستی تربیت می کنند.

[5] – رجوع کنید به مقاله تحلیلی ” آشنایی با قومیت های پاکستان” ؛ محمد سعید معزالدین.

[6] – روشنفکرنمایان غرب زده و دین ستیز.

[7] – دولت پاکستان و نخبگان و برنامه ریزان راهبردی همواره در جهت ملت سازی و انسجام ملی و نگاه کلی و جامع به مصالح ملی و فرهنگ سازی آن، تلاش کرده اند.

[8] – به طور کلی اغلب جریان های مخالف فقط به براندازی و تخریب می اندیشند و برای این مرحله برنامه ریزی و اقدام می کنند و کمتر دیده شده که برنامۀ جامع و خردمندانه ای همراه با برخورداری از آستانه تحمل و بردباری داشته باشند.

[9] – افراد و گروه هایی با گرایش به سیاست های عربستان و تفکرات افراطی و وهابی.

[10] – افراد و گروه های تروریست که توسط بیگانگان پشتیبانی، تغذیه و تحریک می شوند.

[11] – مزاحمت ها و تنگناهایی که برای دولت های پاکستان ایجاد شده و می شود که انسجام ملی و آهنگ حرکت به سوی رشد و پیشرفت کشور را با کندی و دشواری مواجه می سازد.

[12] – نمونه های بارز آن را گاهی در قالب حرکت های تروریستی ایذائی در مرز ایران و پاکستان و ایجاد برخی نا امنی ها در مرز و درون افغانستان از رسانه ها و منابع رسمی شنیده و دیده ایم.

[13] – حزب مردم پاکستان (Pakistan Peoples Party، با علامت اختصاریPPP ) از احزاب نیرومند و سکولار در کشور پاکستان است و مرکز آن در ایالت سند  قرار دارد. این حزب از زمان تأسیس در ۱۹۶۷ توسط خاندان بوتو اداره می‌شود. معروف ‌ترین رهبر حزب، بی‌نظیر بوتو بود.

[14] – حزب مسلم لیگ Muslim League‎)) در سال ۱۹۱۶ در زمان حضور و سلطۀ استعمار بریتانیا بر هند تأسیس شد و در مبارزات استقلال طلبی به رهبری محمدعلی جناح نقش مهمی داشت. این حزب پس از تأسیس کشور پاکستان (1947) فعالیت خود را تداوم بخشید و سرانجام به دو شاخه مسلم لیگ (قائد اعظم) و مسلم لیگ (نواز) تقسیم شد.

[15] – تحریک انصاف پاکستان (Pakistan Movement for Justice) در سال ۱۹۹۶ توسط عمران خان، کاپیتان پیشین تیم ملی کریکت این کشور تأسیس شد.این حزب توانست تابوی انحصار دوحزبی در کشور را فرو ریزد و هواداران و متحدانی را برای خویش فراهم سازد و با سایر احزاب رقابت کند.

[16] – محمد طاهر القادری (متولد ۱۹ فوریه ۱۹۵۱)  بنیانگذار و رئیس مؤسسه بین المللی منهاج القرآن در ۲۸ می ۱۹۸۹ حزب” پاکستان عوامی تحریک” را تأسیس کرد. این حزب، هدف خود را گسترش فرهنگ دموکراسی، ثبات اقتصادی، بهبود وضعیت حقوق بشر، عدالت و اهمیت به نقش زنان و رفع فساد در سیاست و قدرت معرفی می کند.

[17] – حزب تحریک انصاف پاکستان توانست بیشترین کرسی را به دست آورد. حزب مسلم لیگ (ن) در جایگاه دوم و حزب مردم در جایگاه سوم قرار گرفت.

[18] – فضل الرحمان رئیس حزب جمعیت علمای اسلام و شورای احزاب اپوزیسیون پاکستان اعلام کرد: ما برای حل تمام مسائل و مشکلات خود با حزب مردم آماده هستیم. وی در گفت وگو با «آصف علی زرداری» مشاور رئیس حزب مردم گفت: مشکلات پیش آمده کاملا قابل حل هستند. فضل الرحمان گفت: شورای احزاب اپوزیسیون از ۱۰ حزب تشکیل شده و ما باید به رأی تمام احزاب احترام بگذاریم. رئیس حزب جمعیت علمای اسلام افزود: امیدواریم که حزب مردم در مورد استعفای جمعی نمایندگان از پارلمان و سنا با دیگر احزاب اپوزیسیون هم رأی و هم نظر شود.

اختلافات میان حزب مردم و دیگر احزاب اپوزیسیون پس از آن شروع شد که حزب مردم معتقد بود معاون پیشنهادی سنا از سوی احزاب اپوزیسیون باید یکی از اعضای حزب مردم باشد ولی دیگر احزاب اپوزیسیون قصد داشتند یکی از اعضای حزب نواز را برای این کار انتخاب کنند. حزب مردم نیز حاضر نشد برای استعفای جمعی از پارلمان و سنا با دیگر احزاب اپوزیسیون همراه شود و این نکته، اختلاف احزاب را تشدید کرد. (اکسپرس نیوز)

[19] – تلاش احزاب اپوزیسیون پاکستان برای جلب همکاری حزب متحده بازهم با شکست مواجه شد و این حزب از حامیان دولت باقی خواهد ماند. “بلاول بوتو زرداری” رئیس حزب مردم پاکستان بار دیگر از مسئولین حزب متحده خواست به احزاب اپوزیسیون پاکستان بپیوندند. وی تصریح کرد: حزب متحده می تواند با ملحق شدن به شورای احزاب اپوزیسیون نقش بسیار مهمی در مبارزه با فساد اداری کشور ایفا نماید. با این حال حزب متحده که از سال ۲۰۱۸ به عنوان یکی از متحدین دولت اسلام آباد در رأی گیری های پارلمان و سنا همراه با حزب تحریک انصاف بوده است ، این بار نیز پیشنهاد حزب مردم را رد کرد. حزب متحده که سال ها همراهی با حزب مردم و حزب نواز را در کارنامه دارد نتوانسته طی سال های اخیر به مسئولین این دو حزب اعتماد کند. اگر مسئولین حزب متحده تلاش داشته اند تا با اخذ مواضع متناقض همواره امتیازات تازه ای از مسئولین دولت پاکستان بگیرند ولی تحریک انصاف تاکنون در حفظ این متحد خود موفق بوده است. از آنجا که برتری دولت پاکستان نسبت به احزاب اپوزیسیون شکننده است، حفظ متحدین و به خصوص حزب متحده که هم در پارلمان و هم در سنا نماینده دارد، کاملا مهم تلقی می شود. (جیو تی وی)

[20] – احزاب اپوزیسیون پاکستان در تعیین یک رویکرد ضد دولتی خاص سردرگم شده اند. شکست احزاب اپوزیسیون در انتخابات داخلی سنا شوک بزرگی به سران حزب نواز، حزب مردم و جمعیت علمای اسلام وارد کرد. حزب نواز در این خصوص پیشنهاد استعفای دسته جمعی از پارلمان و سنا را مطرح کرد ولی مشخص نیست این پیشنهاد به تائید دیگر احزاب نیز برسد. در صورتی که تمام احزاب اپوزیسیون از این تصمیم حمایت نکنند استعفای دسته جمعی نیز لغو خواهد شد. این در حالی است که برگزاری تجمعات اعتراض آمیز و حتی برگزاری تظاهرات علیه دولت نیز هیچ سودی در پی نداشته است. پیشنهادی که دو حزب نواز و جمعیت علمای اسلام برای استعفای گروهی مطرح می کنند به شدت مورد انتقاد حزب مردم قرار گرفته است و سران این حزب تصمیمی برای استعفا ندارند.

از سوی دیگر دولت اسلام آباد از پیشنهاد احزاب اپوزیسیون حمایت و اعلام کرده است: در صورتی که نمایندگان اپوزیسیون از پارلمان و سنا استعفا دهند بی درنگ انتخابات میان دوره برگزار می شود و جای خالی نمایندگان اپوزیسیون با نمایندگان جدید پر خواهد شد. (داون نیوز)

[21] – عمران‌خان، نخست وزیر پاکستان، پس از جدال اخیر با اپوزیسیون بر سر انتخابات اخیر مجلس، با حمایت و رأی اعتماد ۱۷۸ نماینده از مجموع ۳۴۲ کرسی در مجلس ملی پاکستان توانست قدرت را حفظ کند. به گزارش ایرنا از منابع رسمی پاکستان، نشست ویژۀ مجلس ملی این کشور با حضور تمامی نمایندگان حزب تحریک انصاف به عنوان حزب حاکم و احزاب ائتلافی با دولت عمران خان برگزار شد. نمایندگان اپوزیسیون حضور در مجلس را تحریم کردند و هیچ کدام از آنان در جلسه رأی گیری شرکت نکردند. عمران‌خان که برای حفظ  قدرت نیاز به ۱۷۲ رأی داشت با شش رأی موافق بیشتر، موفق به کسب ۱۷۸ رأی اعتماد از نمایندگان مجلس ملی پاکستان شد. نامه رأی اعتماد به نخست وزیر پاکستان توسط «شاه محمود قریشی» وزیر امور خارجه این کشور در جلسه علنی مجلس ملی ارائه شد و سپس رئیس مجلس پاکستان رأی گیری را آغازکرد. رسانه‌های دولتی پاکستان اعلام کردند کسب رأی اعتماد و حمایت مجدد نمایندگان مجلس از عمران خان بیانگر موقعیت محکم دولت در برابر اپوزیسیون است و اینکه نخست وزیر، تسلیم فشار و کارشکنی ائتلاف احزاب مخالف نخواهد شد. (رسانه های پاکستان و ایرنا – اسلام آباد)

[22] – رجوع کنید : مقاله تحلیلی ” جنبش لبیک پاکستان، از خیابان تا پارلمان”؛ محمد سعید معزالدین

[23] – فضل الرحمان، رئیس شورای احزاب اپوزیسیون پاکستان اعلام کرد: نقشه های خطرناکی برای شکست اتحاد احزاب اپوزیسیون در حال اجرا است. وی که با عدم وحدت رویه احزاب اپوزیسیون به خصوص حزب مردم مواجه شده بود اعلام کرد : ما را نباید کودک بپندارند. فضل الرحمان مدعی شد : هنوز حزب مردم به صورت کامل در مورد استعفا از پارلمان و سنا جواب منفی نداده است و این احتمال وجود دارد که آن ها در نهایت با تصمیم دیگر احزاب اپوزیسیون موافقت کنند. ما چاره ای جز این نداریم و اگر قرار بود تنها در پارلمان مبارزه کنیم نیازی به تشکیل شورای احزاب اپوزیسیون نداشتیم.  حزب نواز به ما پاسخ مثبت داده است و هر زمان بخواهیم آن ها آماده استعفا از پارلمان و سنا هستند.(اکسپرس نیوز)

[24] – محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی، در مراسم افتتاح گذرگاه مرزی پیشین – مند، ضمن تشکر از دولت پاکستان و  وزیر تولیدات دفاعی و سایر مقامات این کشور که دراین مراسم حضور یافتند، گفت: بازگشایی گذرگاه مرزی پیشین – مند به عنوان سومین مرز رسمی میان دو کشور دوست و همسایه با گذشت کمتر از ۴ ماه از مراسم قبلی بازگشایی ریمدان – گبد، می‌تواند طلیعه‌ای از آینده‌ای روشن برای همکاری فزاینده اقتصادی دو کشور ایران و پاکستان باشد.

ما با همسایگان روابط خویشاوندی و برادری داریم و در این زمینه گسترش همکاری‌های اقتصادی نزدیک با همسایگان به مثابه رویکردی کلان‌نگر و همه ‌جانبه در ذیل سیاست خارجی کلان کشور تعریف شده  و متکی بر بهره‌گیری از همۀ ظرفیت‌های کشور بویژه نواحی مرزنشین برای تعمیق این پیوند به صورت دو جانبه و چند جانبه در قالب همکاری های منطقه‌ای است.

وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه کشور پاکستان یکی از پرجمعیت‌ترین همسایگان ایران و با اشتراکات قومی و فرهنگی همواره از جایگاه بالایی برای مردم و دولتمردان ایران برای بهره‌گیری از ظرفیت‌های فراوان مرزی برخوردار است، گفت: گسترش نقاط و گذرگاه مرزی بین دو کشور با هدف ایجاد بازارهای مرزی بیشتر، مجتمع های تولیدی – صنعتی و به تبع آن شهرک‌های مسکونی و آبادانی استان‌های همجوار و توسعۀ اقتصادی منطقه، رفاه و سعادت ساکنین استان‌های دو کشور، در پایداری صلح تأثیر بسزایی خواهد داشت.

وی افزود: این موارد از برنامه‌های مهم دولت ایران خواهد بود و یقین است که دولت‌های ایران و پاکستان همزمان با افتتاح گذرگاه پیشین – مند و امضای سند همکاری برای فعالیت بیشتر و بهتر بازارچه‌های مرزی بین دو کشور اهداف مشترکی را دنبال خواهند کرد. مهم ترین این اهداف، تأمین امنیت و رونق اقتصادی و رفاه عمومی مناطق مرزی از طریق توسعه تجارت سامان‌مند است. امیدوارم موقعیت منحصر به فرد نقطه‌ مرزی پیشین – مند و نزدیکی این گذرگاه به بندر کراچی به عنوان اصلی‌ترین بندر کشور پاکستان این امکان را فراهم کند که ترانزیت کالا از این مرز افزایش یافته و رونق تجارت و ایجاد اشتغال را برای مردم منطقه به ارمغان آورد. بازگشایی گذرگاه‌های ریمدان – گبد و پیشین – مند می‌تواند گام مؤثری در مقابله با توسعه ‌نیافتگی و تبعات آن همچون پدیده‌های شوم افراط‌ گرایی و قاچاق باشد و از این رو از مسئولین محلی و استانی تقاضا دارم با بذل توجه نسبت به ایجاد زیرساخت‌های مورد نیاز در این دو گذرگاه از هیچ تلاشی فروگذارنکنند. وزیر راه و شهرسازی تصریح کرد: همان‌گونه که در افتتاحیۀ گذرگاه ریمدان – گبد اعلام شد، به عنوان مقام رئیس طرف ایرانی کمسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی دو کشور، توسعۀ همه جانبۀ همکاری های ایران و پاکستان در برنامه قرار دارد. به این ترتیب مجددا آمادگی خودمان را برای برگزاری بیست و یکمین اجلاس کمسیون همکاری های مشترک اقتصادی اعلام می کنیم. (پایگاه اطلاع رسانی دولت https://dolat.ir )