تحلیل مسائل روز

نتایج انتخابات 2022 و احزابی که آینده رژیم را می سازند

محسن فائضی

سرانجام پس از 5 انتخابات پیاپی در 4 سال، صدای شکل گیری یک ائتلاف یک دست راست گرا و با ثبات از صندوق های رای سرزمین های اشغالی به گوش رسید. هرچند در این 4 سال یک بار نتانیاهو و گانتز و باری دیگر لاپید و نفتالی بنت هم ائتلاف هایی تشکیل داده بودند اما از همان ابتدا با توجه به ترکیب ائتلاف کنندگان، کوتاهی عمر کابینه ها قابل پیش بینی بود.

درست دو روز قبل از انتخابات جمع بندی نظر سنجی ۳ مرجع (شبکه کان، شبکه ۱۲ و شبکه ۱۳) کرسی‌های احتمالی هر حزب به شکل زیر بود:

لیکود به رهبری بنیامین ‎نتانیاهو: ۳۱ کرسی

یش عتید به رهبری یائیر ‎لاپید: ۲۴ کرسی

صهیونیسم مذهبی به رهبری ایتامار بن غفیر و بتصلائل اصموطریچ: ۱۴ کرسی

اردوگاه دولت به رهبری بنی ‎گانتز: ۱۱ کرسی

شاص به رهبری آریه درعی: ۸ کرسی

یهودیت متحد توراه به رهبری مشه گفنی: ۷ کرسی

اسرائیل خانه ما به رهبری آویگدور ‎لیبرمن: ۶ کرسی

کارگر به رهبری مرآو میخائیلی: ۶ کرسی

مرتص به رهبری زاهاواه گال-اون: ۵ کرسی

رعم به رهبری منصور عباس: ۴ کرسی

خداش – تعال به رهبری ایمن عوده و احمد طیبی: ۴ کرسی

بلد به رهبری سامی ابوشهاده  : نرسیدن به حد نصاب

در آن پیش بینی موافقان نتانیاهو ۶۰ کرسی، مخالفان نتانیاهو با رهبری لاپید ۵۶ کرسی و ۴ کرسی هم به حزب عربی خداش – تعال fvsn که قصد ائتلاف با هیچ طرفی را نداشتند.

  • چرا این بار نتایج با نظرسنجی ها منطبق نشد؟

اما نتایج نهایی انتخابات به شدت با نتایج نظرسنجی ها فاصله داشت، فاصله ای که نتایج نهایی انتخابات را تغییر داد. براساس آمار نهایی لیست های انتخاباتی به ترتیب:

لیکود به رهبری بنیامین ‎نتانیاهو: ۳2 کرسی ( +1 کرسی پیش بینی)

یش عتید به رهبری یائیر ‎لاپید: ۲۴ کرسی ( برابر پیش بینی)

صهیونیسم مذهبی به رهبری ایتامار بن غفیر و بتصلائل اصموطریچ: ۱۴ کرسی ( برابر پیش بینی)

اردوگاه دولت به رهبری بنی ‎گانتز: ۱۱ کرسی (+1 پیش بینی)

شاص به رهبری آریه درعی: ۸ کرسی (+3 پیش بینی)

یهودیت متحد توراه به رهبری مشه گفنی: ۷ کرسی ( برابر پیش بینی)

اسرائیل خانه ما به رهبری آویگدور ‎لیبرمن: ۶ کرسی ( برابر پیش بینی)

کارگر به رهبری مرآو میخائیلی: 4 کرسی( -2  پیش بینی)

مرتص به رهبری زاهاواه گال-اون: ۵ کرسی ( -5 پیش بینی، نرسیدن به حد نصاب)

رعم به رهبری منصور عباس 5 کرسی( +1 پیش بینی)

خداش – تعال به رهبری ایمن عوده و احمد طیبی: 5 کرسی ( +1 پیش بینی)

بلد به رهبری سامی ابوشهاده  ( طبق پیش بینی نرسیدن به حد نصاب)

افزایش آرای حزب شاص و به حد نصاب نرسیدن حزب  چپ گرای مرتص در کنار کسب آرای خیره کننده دو حزب صهیونیسم مذهبی طبق پیش بینی ها، موجب شد نتانیاهو یکی از یک دست ترین کابینه ها با کمترین تعداد احزاب ( 4 حزب) را پیش روی خودش برای بازگشت به قدرت ببیند.

براساس نتایج بلوک نتانیاهو به آمار خیره کننده 64 کرسی رسید تا بتواند به تنهایی کابینه تشکیل دهد. کابینه ای متشکل از 4 حزب:  لیکود، صهیونیسم مذهبی، شاص و یهودیت متحد توراه.

  • احزاب راست گرای مذهبی، واقعیت اسرائیل اند

اما دلیل افزایش آرا و رای آوری عجیب احزاب صهیونیسم مذهبی و شاص (که در ادامه بیشتر صبحت خواهیم کرد) چه بود؟ پاسخ کمی ساده است، احزاب راست گرای مذهبی، واقعیت کنونی اسرائیل اند. البته نا گفته نماند که انشقاق احزاب عربی از یک به 3 حزب و نرسیدن برخی از آنان به حد نصاب در سوختن آرای آنان و اضافه شدن به سبد احزاب برتر هم بی تاثیر نیست. نویسنده روزنامه اورشلیم پست می پنویسد:

“بسیاری در ایالات متحده و اروپا در آستانه انتخابات زنگ خطر را به صدا درآوردند و تهدیدهای پنهانی مبنی بر عدم تمایل به همکاری با دولت احتمالی جناح راست را صادر کردند. هم چنین احتمال یک  دولت دست راستی با احزاب مذهبی و صهیونیسم مذهبی را به عنوان یک تهدید وجودی برای دموکراسی اسرائیل و جایگاه آن در صحنه جهانی می‌دانستند. من معتقدم که بسیاری از این ادعاها، چه درست باشند و چه نباشند، یک اتفاق اجتناب ناپذیر را نادیده گرفته اند: جمعیت صهیونیست ها و مذهبی ها در اسرائیل در حال افزایش است.”

برای درک بهتر جملات بالا ابتدا باید به گذشته برگشت. پایه گذار رژیم صهیونیستی در دهه 1940 میلادی، حزبی بود که از سوی بن گوریون رهبری می شد، حزبی که آشکارا در سیاست ها و هویت خود سوسیالیست بود. اما با افزایش تعداد مهاجران بالاخص پس از جنگ 6 روزه در ابتدای دهه 1970 میلادی، بافت تفکرات مهاجرین، موج جدیدی از شور و حرارت را به اسرائیل تزریق کرد که با آن تغییری در ساختار ایدئولوژیک رژیم صهیونیستی ایجاد شد.

تاثیر این تغییر را به طور مشخص میتوان در انتخاب مناخیم بگین اولین نخست‌وزیر راست‌گرای اسرائیل دانست، که در سال 1977 به قدرت رسید. از آن زمان، اسرائیل عمدتاً توسط سیاستمداران و احزاب راست‌گرا اداره می‌شود.

 این مسئله با رشد ملی گرایایی صهیونیستی و مذهبی در جمعیت هم بازتاب یافت. اکنون نرخ شد حریدی ها و مذهبی های صهیونیستم نزدیک به 6 فرزند است چیزی که باعث شده، آنان به جمعیتی حدود 20 درصد جمعیت رژیم صهیونیستی نزدیک شوند. با توجه به شیب رشد جمعیتی که گفته شد، افزایش راست‌گرایی در رژیم دور از انتظار نخواهد بود.

ترکیب جمعیتی کنونی اسرائیل نشان می دهد که حامیان گرایش‌های چپ که بنیانگذاران رژیم جعلی اسرائیل بودند، امروز در اقلیت اند . احزابی که تا دهه 70 قدرت را در دست داشتند، اکنون کارشان به جایی رسیده است که یا مانند حزب کارگر و مرتص به سختی به آستانه انتخاباتی می‌رسند یا آن را به کلی از دست می‌دهند. براساس آمار اکنون بیش از 60 درصد از افسران ارتش اسرائیل صهیونیست و دارای هویت مذهبی هستند. این افسران پس از ترک خدمت به ایفای نقش در دولت، فناوری‌های پیشرفته، دانشگاه و مراکز پزشکی می‌پردازند.[1]

در ادامه به بررسی دو حزب راست‌گرای تندرو به نام شاص و صهیونیسم مذهبی می‌پردازیم

  • حزب شاس

شاس حزبی است که در سال 1984 به رهبری خاخام مشهور عوفادیا یوسف از رهبران دینی سفاردی ها تاسیس شد و وی تا زمان مرگش در سال 2013، رهبر معنوی حزب باقی ماند.  شاس در سال 1984 در اعتراض به اقلیت بودن حضور مذهبی های سفاردی در مقابل یهودیان اشکنازی در حزب آگودات اسرئیل، تاسیس  و نام اصلی آن انجمن یهودیان سفاردی نگهبانان تورات می‌باشد که به اختصار شاس نام گرفته است.

البته رکورد بیشترین رای حزب شاس مربوط است به سال 1999 با 17 کرسی که بعد از محکوم شدن خاخام یوسف به فساد، طرفداران متعصب حزب حضور پررنگی در انتخابات داشتند. حزب شاس برخلاف تصور، تاکنون در همه کابینه ها حضور داشته و علی رغم ایده‌ها و تفکرات راستگرایانه اش در کابینه های ائتلافی ضد نتانیاهو هم حضور شرکت کرده است. شاس هدف اول خودش را حمایت از یهودیان سفاردی و تغییر قوانین و شرایط برای آنها در مقابل اقدامات غیرعادلانه یهودیان اشکنازی می‌داند.

این حزب با تاسیس مدارس مذهبی ویژه و حمایت از سفاردی‌ها توانسته جایگاه اجتماعی خوبی بدست آورد. ”أل همعیان“ نام یک شبکه است که این حزب ایجاد کرده و با آن اقدامات مختلفی برای یهودیان سفاردی از جمله بورسیه دانشجویی و تحصیل، آموزش یهودیت مبتنی بر تورات و تلمود، تحقیق و بررسی و معرفی تاریخ سفاردی ها و … را انجام می دهد و اکنون حدود 400 شعبه در داخل و خارج از سرزمین‌های اشغالی دارد.

حزب شاس هرچند در کابینه های چپ نیز حضور داشته و برای حضور در قدرت انعطاف هایی نشان می دهد، اما حریدی های سفاردی به شدت در موضوعات اخلاقی مانند هم جنس گرایی، عدم حضور زنان در سیاست و … سخت گیرانه عمل می کنند. مواضع سران شاس بارها در خصوص کشتار فلسطینی ها، دفاع از اسرائیل بزرگ و حمله به عرب ها ( بواسطه نژادشان) حاشیه ساز شده است.  آریه درعی رئیس کنونی شاس گفته به دنبال تصاحب چهار وزارتخانه کشور،  حمل و نقل، ادیان و رفاه است.[2]

  • حزب صهیونیسم مذهبی

دومین حزب تاثیر گذار بر پیروزی بلوک نتانیاهو صهیونیسم مذهبی است . حزبی ائتلافی از دو حزب قدرت یهود  به رهبری ایتمار بن غفیر(بن گویر) و نوعم به رهبری بتصلائل اسموتریچ. دو حزبی که حاشیه ساز ترین احزاب انتخاباتی قبل و بعد از روز رای گیری بودند. پس از اعلام رای گیری تمرکز اخبار و بسیاری از گروه ها بر صهیونیسم مذهبی و آرای خیره کننده 14 کرسی آنان بود. مشهورترین واکنش هم متعلق به بیانیه مشترک چندین گروه یهودی در آمریکا از جمله جی استریت و کمیته یهودیان آمریکا بود که نسبت به رای آوردن بن غفیر هشدار دادند. اعتراضی که البته با واکنش هرتزوگ رئیس جمهور اسرائیل مواجه شد و گفت: یهودیان آمریکا! به نتایج انتخابات احترام بگذارید، حتی اگر نمی پسندید.

شورای ملی زنان یهودی که 130 سال قدمت دارد، در واکنش شدیدی به نتایج انتخابات در بیانیه ای نوشت: «ما از روند انتخابات در اسرائیل حمایت می کنیم و به نتایج انتخابات در اسرائیل احترام می گذاریم و عمیقاً نگران اظهارات و ایدئولوژی احزابی هستیم که به نظر می رسد دولت ائتلافی بعدی را تشکیل می دهند. به ویژه احزاب مخالف دگرباشان( هم جنس گرایان) جنسی، ضد زنان، و ضد اعراب مانند: صهیونیسم مذهبی شامل قدرت یهود و نوعم.»

تفکرات حزب قدرت یهود که از سال 2013 تاسیس شده و تنها در 2 انتخابات اخیر موفق به ورود به کنست شده  را باید در تفکرات بن غفیر رهبر آن جستجو کرد. بن غفیر در نوجوانی عضو حزب تندروی کاخ بوده است، حزبی که بواسطه برخی اقداماتش در سرزمین های اشغالی غیرقانونی اعلام شد.  این حزب از سوی  خاخام مئیر کاهان تأسیس شد که بواسطه حاشیه هایش در سال  1990 در نیویورک به ضرب گلوله ترور شد.

معروف شدن بن غفیر به داستان ترور اسحاق رابین بر میگردد. در سال 1995 پیش از ترور نخست وزیر وقت اسرائیل او با ایستادن در مقابل دوربین همراه با نشان مرسدس بنز خودروی اسحاق رابین ( که از خودرو جدا کرده بود) تهدید کرد: «همان‌طور که به این تزیینات رسیدیم، می‌توانیم به رابین برسیم»! اعتراض یهودیان تندرو و بن غفیر به رابین بواسطه امضای توافق اسلو بود. آنها به رسمیت شناختن تشکیلات خودگردان فلسطین به رهبری یاسرعرفات و تعهد به تخلیه کرانه باختری و نوارغزه را خیانت به صهیونیسم می دانستند.

بن غفیر به شدت ضد اعراب و فلسطینی هاست. رفتارهای نژادپرستانه ضد عربی او بارها سوژه شده است. یکی از افتخارات او که باعث شده طرفدارانی هم پیدا کند افتخار به این است که عکسی از باروخ گلدشتاین، که ۲۹ مسلمان را در نماز در مسجد ابراهیمی الخلیل در کرانه غربی در سال ۱۹۹۴ به قتل رساند، در اتاق خود آویزان کرده است. هر چند قبل از انتخابات ۲۰۲۰ و تحت انتقادات شدید، بن غفیر گفت که آن تصویر را از دیوار برخواهد داشت.

او با سخنانی چون «دشمن عرب را اخراج کنید» و «خاخام کاهن راست می‌گفت، نمایندگان عرب( اعراب اسرئیلی پارلمان) ستون پنجم هستند» به تحریک نژادپرستانه طرفدارانش می پردازد. قبل از ورود به سیاست، او در رشته حقوق تحصیل کرده و به عنوان وکیل مدافع فعالان یهودی متهم به خشونت علیه فلسطینیان مشغول به کار بوده است.

حزب دوم اتحاد صهیونیسم مذهبی، حزب نوعم است، حزبی به رهبری اسموتریچ  که یک وکیل و شهرک‌نشین است. اسموتریچ تمایل خود را برای نابود کردن هرگونه امیدی که فلسطینیان به منظور دستیابی به برابری در درون سرزمین های اشغالی دارند را بارها نشان داده است. او تمایل‌اش را این گونه توصیف کرده است:”یا آنان می‌روند و به عنوان خدمتگزار شهروندان یهودی زندگی می کنند یا کشته خواهند شد.”

اسموتریچ یکی از بنیانگذاران سازمان غیردولتی راست افراطی «رگاویم» است. رگاویم گروه‌های شبه نظامی یهودی را برای حملات ماه مه ۲۰۲۱ میلادی در شهر لود علیه فلسطینیان سازماندهی کرده بود. اصموطریچ پیش انتخابات در  یک فایل صوتی نتانیاهو را دروغگو (کذاب ابن کذاب) صدا زده بود اما بعد بدون تکذیب آن صوت گفته بود با نتانیاهو قطعا ائتلاف خواهد کرد.

اسموتریچ نماینده تندرو کنست و رهبر حزب نوعم

حزب نوعم مانند قدرت یهود و شاس از مخالفین جدی همجنس گرایی و راهپیمایی سالانه همجنس گرایان در سرزمین های اشغالی تحت عنوان راهپیمایی افتخار است. سال گذشته انجام راهپیمایی موازی و استفاده از الاغ برای تمسخر هم جنس بازان از حاشیه های مشهور این حزب است. هم حزب قدرت یهود و هم نوعم، هر دو بر شهرک سازی ها و تداوم اشغالگری اتفاق نظر دارند.

جمع بندی

اسرائیل، پیش به سوی راست گرایی می رود، این یک طبیعت ساختار اجتماعی و بافت تغییر جمعیتی آن است. اما این تغییر حتی پیش از افزایش جمعیت راست گرایان از دهه 1980 به این سو در حال رخ دادن بود. احزاب و جمعیت هایی که دیگر بدون ترس و ملاحظات دهه‌های قبل، از گفتمان‌هایی مانند صهیونیسم مذهبی، آیین‌های تلمودی در مسجدالاقصی و تفکرات ضد عربی سخن می گویند یا با برخی نمادهای دنیای لیبرال کنونی مانند همجنس گرایی و تساوی حقوق زنان به مخالفت می پردازند؛ باید آماده ” اسرائیل یهودی” بود.


[1] https://www.jpost.com/opinion/article-721626

[2] https://www.globes.co.il/news/article.aspx?did=1001429004

نمایش بیشتر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا