تاریخ همبستگی سیاه‌پوستان و فلسطینیان
سلام عواد – نون پست
ترجمه: حسین اکبرزاده – مدیر میز فلسطین شعوبا
همبستگی سیاه‌پوستان و فلسطینیان از نقاط برجسته حرکت‌های اعتراضی جنبش «زندگی سیاهان مهم است» (این جنبش در سال 2014 ابراز وجود کرد)، به شمار می‌آید. تلاقی جنبش سیاهان و مساله فلسطین پدیده نوینی نیست؛ بلکه انعکاسی است از ارتباطی ریشه‌دار در تاریخ مبارزه جهانی علیه نژادپرستی و امپریالیسم.
در تصویر پایین، مالکوم ایکس (فعال سیاهپوست و مدافع حقوق سیاه پوستان آمریکایی) در کنار فرماندهان سازمان آزادی بخش فلسطین در سال 1964 دیده می‌شود. این عکس که بر جلد کتاب الکس لوبین با نام «جغرافیای آزادی‌سازی؛ برساخت تخیل سیاسیِ آفریقایی – عربی»، نقش بسته است، نقاط ارتباط و تأثیرات دوجانبه مبارزات سیاهان و فلسطینیان را تبیین می‌کند. نویسنده معتقد است: هویت‌های قومی و نژادی دامنه روابط این مبارزات را محدود نمی‌کند.
مالکوم ایکس از شخصیت‌‌های برجسته مبارزات آمریکایی‌های آفریقایی تبار، علیه نژادپرستی بوده است. او همچنین به عنوان یکی از مشهورترین شخصیت های انقلابی جهان شناخته می‌شود. سفر مالکوم به عربستان سعودی برای ادای حج، استقبال گسترده‌ای را به همراه داشت. او چندین مرتبه نیز به فلسطین سفر کرد. مالکوم ایکس در آخرین سفرش به فلسطین در سال 1964، شاعر فلسطینی هارون هاشم رشید را در نوار غزه ملاقات کرد. او در اثناء بازدیدهای خود از اردوگاه‌های پناهجویان و بیمارستان‌ها، رنج و سختی آوارگان فلسطینی را به خوبی لمس کرد. پس از این بازدید، مقاله‌ای را در «The Egyptian Gazette» با عنوان «درباره منطق صهیونیزم» منتشر و در آن به حمایت پایدار خود از مبارزه فلسطینیان و همینطور یکسان بودن صهیونیزم و استعمار، تأکید کرد و فرماندهان آفریقایی را برای حمایت از مبارزه فلسطینیان در راه آزادی، تشویق نمود.
یکی از اقدامات مالکوم ایکس، برقراری رابطه میان اینترناسیونال سیاه‌پوستان و مساله فلسطین بود و بدین شکل حالتی از همبستگی را برای انقلابیون سیاهپوست و فلسطینی به یادگار گذاشت.
در سال 1967 کمیته هماهنگی ضدخشونت دانشجویی مقاله ای را با عنوان «اتحادی دوباره در جهان سوم… مسأله فلسطین؛ دانش خود را بیازمایید»، منتشر کرد و در آن به اشغال سرزمین های فلسطین و تأثیر حملات اسرائیل بر فلسطینیان در جریان جنگ 1967، پرداخت. اتل مینور، اکتیویست و همکار مالکوم ایکس، این مقاله را نوشت و کمیته هماهنگی ضدخشونت دانشجویی آن را منتشر کرد. متنی که بسیار تأثیرگذار واقع شد. همچنین، طرحی ضدجریان رسانه‌ای رایج درباره مسأله فلسطین ارائه کرد که مبنایی برای مبارزه ای مشترک به شمار می‌آمد و سیاه‌پوستان آمریکایی را به مسأله فلسطین متصل می کرد.
در سال 1969 اولین جشنواره فرهنگی آفریقا برگزار شد و صدها نماینده از 31 کشور آفریقایی مستقل به همراه نمایندگان مختلفی از جنبش های آزادی‌خواه آفریقایی در این رویداد شرکت کردند. در میان شرکت کنندگان، برخی نخبگان فلسطینی نیز حضور داشتند که از آنها با هدف تقویت روحیه همبستگی ضد امپریالیسم دعوت شده بود. این جشنواره به واقع در تبدیل مبارزات آفریقا و فلسطین به جنبشی یکپارچه علیه امپریالیسم جهانی، نقش محوری ایفا نمود.
دیدار الدریج کلیور رئیس حزب پلنگ سیاه و اعضای این حزب با اعضای سازمان آزادی بخش فلسطین در دفترشان در الجزایر، از شاخص ترین رویدادهای این جشنواره به شمار می‌آید. روزنامه نیویورک تایمز به نقل از الدریج کلیور نوشت: ما متوجه درد و رنج یهودیان هستیم اما این رنج ها نباید توجیهی باشد برای مصائب و سختی هایی که زندگی عرب ها را دربرگرفته است.
روزنامه Black Panther (پلنگ سیاه) بیانیه نمایندگان سازمان آزادی بخش فلسطین در جشنواره فرهنگی آفریقا در سال 1969 را منتشر کرد. سازمان آزادی بخش فلسطین در این بیانیه تأکید کرد که «آفریقا صرفا یک قاره نیست بلکه یک مساله است. آفریقا نقطه تلاقی همه نیروهای جهانی ضد استعمار و نژادپرستی و امپریالیسم است.» یکی از اعضای سازمان آزادی بخش فلسطین، جمع حاضر در جشنواره را اینچنین مورد خطاب قرار داد و گفت: درست است که فلسطینیان آفریقایی نیستند، اما مبارزه و تلاش آنان در جهت آزادی، ایشان را به مسائل آفریقا پیوند می زند.
همبستگی سیاه‌پوستان و فلسطینیان در دهه 70 و 80 میلادی روند رو به رشد خود را ادامه داد و روزنامه پلنگ سیاه نیز آن را به خوبی ثبت و ضبط کرد. سالهای 1969 تا 1980 روزنامه پلنگ سیاه تریبون فلسطینیان به حساب می آمد و بصورت متناوب مطالبی را درباره مسائل فلسطین منتشر می کرد.
این روزنامه گزارش های بسیار کاملی را درباره شرایط زندگی مردم فلسطین منتشر کرد. مقاله فوق در سال 1977 منتشر شد و در آن به سرکوب فلسطینیان در کرانه باختری پرداخت. نشریات حزب پلنگ سیاه با برجسته سازی محنت و مصائب فلسطینیان، مبارزات ایشان را به مبارزات آزادی طلبانه سیاه پوستان در آمریکا گره زدند.
انقلابیون فلسطینی و سیاه‌پوستان روابط مستحکمی را از ابتدای دهه 60 برقرار کردند و در این میان فعالیت هایی که در حوزه شعر و ادبیات انجام شد، احساس همبستگی و روابط عمیق طرفین را به خوبی بازتاب داد. شاعر و شخصیت انقلابی مشهور فلسطینی سمیح قاسم، شخصیت مهمی در تاریخ روابط سیاه پوستان و فلسطینیان به شمار می آید. دولت اسرائیل بارها و بارها او را زندانی کرد و او نیز برخی از آثار خود را در زندان به رشته تقریر درآورد. شعر او سرشار از مضامین انقلابی و پیام های ضدامپریالیستی و همبستگی با مردم انقلابی بود. در یکی از اشعار خود تحت عنوان «پاتریس لومومبا»، سمیح قاسم زندگی تراژیک رهبر ضدامپریالیستِ کنگویی تبار که با همکاری آژانس مرکزی اطلاعات آمریکا ترور شد را به یاد می آورد. عقاب آفریقا؛ لقبی بود که سمیح قاسم برای توصیف پاتریس لومومبا برگزید. سمیح قاسم در شعر «قاره ناشناخته» همبستگی خود را با سیاه پوستان آمریکایی که با یک نژادپرستی برنامه ریزی شده در آمریکا دست و پنجه نرم می‌کردند، آشکار ساخت. او در میان سیاه پوستان انقلابی از جایگاه ویژه ای برخوردار بود.
محمد علی کلی بزرگ ترین بوکسور جهان و شخصیت بارز جنبش مبارزات سیاه‌پوستی در آمریکا نیز دست یاری خود را به سوی فلسطینیان دراز کرد. عکس بالا در سال 1974، در حال سرکشی محمد علی به اردوگاه پناهجویان فلسطینی در جنوب لبنان ثبت و ضبط شده است. این بوکسور مشهور، امپریالیسم آمریکایی را به باد انتقاد گرفته و همبستگی خود را با مردم فلسطین در راه آزادی این سرزمین، اعلام کرد.
روزنامه پلنگ سیاه عکس فوق را در سال 1980 منتشر کرد؛ عکسی که هیوی پرسی نیوتن (یکی از موسسین حزب پلنگ سیاه) را در کنار یاسر عرفات (رئیس سازمان آزادی بخش فلسطین) در جریان نشستی در لبنان، نشان می دهد. حزب پلنگ سیاه و سازمان آزادی بخش فلسطین شبکه های ارتباطی و همبستگی را از سال 1969 راه اندازی کردند.
در سال 2016 ژوهانسبورگ بزرگ‌ترین شهر آفریقای جنوبی، مجسمه‌ای 6 متری از نلسون ماندلا را به شهر رام الله اهدا نمود. او اولین رئیس جمهور آفریقای جنوبی پس از عصر نژادپرستی و از حامیان مساله فلسطین در عرصه سیاست جهانی بود. کارت پستال فوق که هنرمند فلسطینی حافظ عمر در سال 2016 طراحی کرد، خود نشان دهنده جایگاه والای نلسون ماندلا در میان فلسطینیان و مجسمه او نیز نماد همبستگی آفریقایی‌ها و فلسطینیان است.
