میزان نفوذ شبکه‌های اجتماعی در فلسطین؛ فلسطینی‌ها روزانه 7 ساعت در اینترنت‌اند!
محسن فایضی
میزان استفاده از شبکه های اجتماعی در سال های اخیر در تمام کشورهای جهان و همچنین کشورهای عربی منطقه رو به افزایش است. افزایشی که موجب شده تاثیرگذاری این مسئله بر موضوعات سیاسی-اقتصادی کشورهای عربی دو چندان شود. به گونه ای که برخی از کارشناسان تحولات اخیر در برخی کشورهای عربی مانند لبنان و عراق را انقلاب شبکه های اجتماعی یا فیسبوکی می نامند.
در این گزارش سعی داریم به بررسی شبکه های اجتماعی در میان فلسطینی ها بپردازیم. آمار و جداول این یادداشت برگرفته از گزارش سالانه موسسه «المرکز الشبابی الاعلامی»( مرکز رسانه ای جوانان) است که معتقد است نتایج برگرفته از داده کاوی دقیق روزانه سال گذشته میلادی در شبکه های اجتماعی، استخارج هشتگ ها، مصاحبه های میدانی و اینترنتی و… است.
میزان بهره مندی از اینترنت و شبکه های اجتماعی
براساس آمار منتشر شده، حدود 84% فلسطینی ها به اینترنت دسترسی دارند و 70% جامعه فلسطینی از شبکه های اجتماعی استفاده می کنند. آماری که نشان دهنده ضریب بالای تاثیرگذاری شبکه های اجتماعی در فلسطین است. ارقامی که بسیار به کشورهای اروپایی در استفاده از شبکه های اجتماعی نزدیک است.
اما آنچه بسیار عجیب است، میانگین بیش از 7 ساعت در روز استفاده هر فلسطینی از اینترنت و بیش از 2 ساعت از شبکه های اجتماعی است. آماری که نشان می دهد تصورات در خصوص سونامی شبکه های اجتماعی در جهان عرب چندان دور از واقعیت نیست.
قالب های پرطرفدار در میان فلسطینی ها
براساس آمار، مشاهده ویدئو با 95% درصد بیشترین کاربرد در شبکه های اجتماعی را دارد. پس از آن قالب های صوتی با 55%، رادیوهای آنلاین با 41%، پادکست با 25% و ویدئوکلیپ های کوتاه با 20% بیشترین اقبال و استفاده را دارند.
بایکوت و مسدود شدن صفحات و پیام های کاربران فلسطینی
یکی از چالش های مهم سال 2020 کاربران فلسطینی با شبکه های اجتماعی، بایکوت یا مسدود شدن صفحات و پیام هایشان بود. حجم کنترل و بایکوت در شبکه های چون فیسبوک در مقابل پیام های ضد اسرائیلی به اوج خود رسیده است. براساس آمار المرکز الشبابی الاعلامی، در سال 2020 بیش از 1000 صفحه در این خصوص بسته شده است.
جالب است که اسرائیل در سال 2020 درخواست مسدود شدن 1299 صفحه فلسطینی را به فیسبوک ارائه کرده که این شبکه اجتماعی با 81 % آنها هم موافقت کرده است!
آمار نشان می دهد فیسبوک بیشترین سخت گیری علیه فلسطینی ها را دارد. مسدود سازی صفحات در فیسبوک در سال گذشته میلادی 801 مورد، توئیتر 276 مورد، اینستاگرام 25 مورد و در یوتیوب تنها 10 مورد بوده است.
اما در نقطه مقابل، هیچ گونه اقدامی در مقابل نفرت پراکنی ها و ادبیاتی که اگر از سوی فلسطینی ها سر بزند تروریستی می‌نامند؛ در قبال اسرائیلی ها انجام نمی شود. براساس آمار در سال 2020 حدود 500 هزار پست توهین آمیز یا تحریک کننده علیه فلسطینی ها از سوی اسرائیلی ها منتشر شده (هر دقیقه یک پیام). اما موافقت شبکه های اجتماعی از جمله فیسبوک با درخواست فلسطینی ها برای مسدودسازی این صفحات نزدیک صفر درصد است.
دارندگان بیشترین دنبال کنندگان فلسطینی در فیسبوک
فیسبوک اولین شبکه اجتماعی مورد استفاده در میان فلسطینی هاست. جدول زیر بیشترین دارنده فالوئر (دنبال کننده) در میان شخصیت های سیاسی را نشان می دهد:
رامی حمدالله با 2.2 میلیون نفر جایگاه نخست دارد. او تا سال گذشته نخست وزیر کابینه فلسطین بود. حمدالله شخصیتی میانه در دو سر طیف مقاومت و سازش دارد به گونه ای که او نخست وزیر کابینه وحدت ملی میان حماس و فتح در سال 2014 بود.
پس از او عزمی بشاره با 2 میلیون دنبال کننده در جایگاه بعدی قرار دارد. او یک عرب اسرائیلی است که رئیس حزب اعراب اسرائیلی (بلد) است که در کنست قبلی هم حضور داشت. حضور او در رسانه های عبری و حمایت از فلسطینی ها از عوامل شهرت اوست.
سلام فیاض و محمد دحلان از شخصیت های تشکیلات خودگردان در جایگاه 3 و 4 قرار دارند و پس از آن لوی دیب از شخصیت های حقوقی فلسطینی که عضو کمیته حقیقت‌یاب دادگاه جنایی لاهه هم هست قرار دارد.
جدول زیر بیشترین دارای دنبال کننده در میان شخصیت های آکادمیک و تحلیل گر در میان فلسطینی ها را نشان میدهد. رتبه نخست در اختیار چهره نام آشنای ایرانی هاست: عبدالواری عطوان.
و صفخات با بیشترین فائور در میان خبرنگاران و شخصیت های رسانه های هم برای علاقه مندان خاص اش:
و حالا فکر میکنید فلسطینی ها بیشتر کدام شبکه خبری را دنبال میکنند؟
رتبه های نخست در اختیار شهاب، شبکه خبری قدس و حدیث الیوم است. شبکه هایی که به ترتیب مستقر در غزه و نزدیک به حماس، مستقر در رام الله و نزدیک به مقاومت اند.
و این هم پرفالوئرهاترین ها در میان هنرمندان فلسطینی:
نفر نخست محمد عساف خواننده مشهور فلسطینی است که درسال 2013 برنده مسابقه بزرگ عرب آیدل شد. رای مردم جهان عرب به او در رسانه ها بازتاب زیادی داشت. اسرائیل مانع از انتقال خودروی جایزه او به غزه شد.
پرطرفداران در توئیتر و اینستاگرام
دو جدول زیر پرفالوئرهای فلسطینی در دو شبکه اجتماعی توئیتر و اینستاگرام را نشان می دهد:
