افغان، عرب و پارسی مسلمان، جلادان تازه تاریخ هندوها

علیرضا صالحی

سینمای بالیوود به تازگی فیلمی تولید کرده است به نام «پانی‌پت» (Panipat). این فیلم پیش از آنکه در هندوستان به نمایش درآید اعتراضات بسیاری را در کشورهای دیگر برانگیخته است. عمده اعتراضات نیز توسط افغانها مطرح شده است. این فیلم تاریخی حماسی در رابطه با جنگی خونین میان مسلمانان و هندوها است. پانی پت منطقه‌ای در هند است که سه جنگ مهم تاریخی در آن به وقوع پیوسته است. در جنگ اول «بابرشاه» بنیانگذار سلسله گورکانیان مسلمان به پیروزی می‌رسد. فاتح جنگ دوم «اکبرشاه» بزرگ از نوادگان بابر است و  در جنگ سوم «احمدشاه ابدالی» سرسلسله امپراطوری درانیان افغانستان پیروز می‌شود. هر سه فاتح این جنگ مسلمانان بوده‌اند و به عبارتی پانی‌پت نمادی تاریخی از شکست هندوها در برابر مسلمانان است.

در این فیلم احمدشاه ابدالی چهره‌ای وحشی، خونخوار و غیرمتعادل معرفی شده است. در صورتی که احمدشاه ابدالی به دعوت خود مسلمانان و در دفاع از مسلمانان در برابر ظلم و ستم ماراتهای هندوستان به آن دیار لشکر کشید. از جمله شخصیتهای برجسته ای که طی یک نامه احمدشاه را به هند فراخواند، شاه‌ولی‌الله دهلوی بود. او که از جمله محدثان و مفسران و علمای برجسته آن دوره بود، در پی ضعف پادشاهی گورکانیان در هند و افزایش ظلم و ستم علیه مسلمانان، طی نامه ای احمدشاه را خلیفه خوانده و او را به هند دعوت کرد. شرح این نامه در کتاب «افغانستان در مسیر تاریخ» آمده است. در نهایت احمدشاه به هند آمد و طی یک جنگ خونین ارتش ماراتها را شکست داد و به قندهار بازگشت.

اگر چه نمی‌توان منکر جنگها و خونریزی‌های متعدد تاریخی شد، اما این سبک از تصویرسازی کاریکاتوری و غیر منصفانه از قهرمانان دیگر اقوام و ادیان می‌تواند تبعات اجتماعی و سیاسی نامناسبی به بار آورد. به طور نمونه سینمای هالیوود در فیلم «قلمرو بهشت»(kingdom of heaven) روایتی از جنگهای صلیبی مطرح کرد و در آن از دشمن تاریخی خود یعنی صلاح الدین ایوبی فرمانده ارتش مسلمانان وقت، چهره ای واقعی به نمایش گذاشت. شخصیتی که علاوه بر جنگجو بودن، فتوت و مردانگی را نیز رعایت می‌کرد.

چهره غیرواقعی و مخدوش به نمایش درآمده از شاه افغانستان اعتراضات بسیاری از هنرمندان و سیاسیون و فعالان اجتماعی افغانستان را برانگیخته است. نه تنها افغانها بلکه قوم «جت» نیز در ایالت راجستان اعتراضاتی علیه این فیلم داشته اند. چرا که بزرگ راجها به عنوان شخصی خائن و زبون به نمایش درآمده است.

در کنار توهین هایی که به اقوام مختلف در این فیلم شده است، توهین اصلی این فیلم به مسلمانان است. این فیلم که در پی قهرمان سازی «ساداشیو» فرمانده ماراتهای هندی بوده و از لشکر مقابل یعنی مسلمانان، افرادی مهاجم، چپاولگر و خونخوار ساخته است. چهره‌ای که از مسلمانان در این فیلم به نمایش درآمده بسیار شبیه به تکفیریهای بی رحم داعشی امروز است. فرمانده آنها یعنی احمدشاه نیز شدیدا مورد هجمه بوده است و او را فردی شدیدا بی رحم معرفی کرده است. احمدشاه در این فیلم نه تنها نماد افغانستان و فرماندار قندهار است، همچنین نماد فرمانده ای مسلمان است. تقیدات دینی او به مناسک اسلامی به نمایش در می‌آید و از طرف دیگری چهره ای کاریکاتوری و بی رحم از او نمایش داده می‌شود.

پانی‌پت تنها فیلمی نیست که در سالهای اخیر برای مخدوش کردن چهره مسلمانان ساخته شده است. نمونه دیگر آن «پدماوتی» (padmaavat) است که در آن علاالدین خلیجی فرمانده افغان فاتح هند در قرن 12  همانند احمدشاه ابدالی چهره ای مسلمان و خونخوار نمایش داده شده است. علاوه بر آن از او چهره ای زن‌باره به نمایش در آمده است که در پی رسیدن به زنی خوش‌چهره دست به قتل و عام مردم هندوستان می زند. هندوهای افراطی لقب اسکندرثانی را به او داده‌اند.

دو فیلم نامبرده بیشتر به جنگ علیه مسلمان و هندو اشاره دارد. اما فیلم تازه ساخت دیگری به نام کساری (kesari) هست که در آن جنگ سیک و مسلمان به نمایش در آمده است. آنچه که در فیلم به نمایش درآمده است جنگی حماسی و دلیرانه است که توسط 21 سیک علیه ارتشی از مسلمانان وحشی و بدوی صورت گرفته است. این فیلم نیز در پی ارائه چهره‌ای وحشیانه و جلادانه از مسلمانان است.

فصل مشترک همه فیلمهای نامبرده هجمه علیه مسلمانان و مخدوش ساختن تصویر آنان است. اسلام هراسی امری تازه در میان هندوهای هندوستان نیست. اما فیلمهای جدید تاریخی نشان از آن دارد که هندوها در پی برساخت قهرمان‌های هندوی جدید در تقابل با مسلمانان هستند. تقابلی که در پی ساخت دیگری خونخوار و ناانسان تعریف می‌شود و ریشه در گرایشات مذهبی و ناسیونالیستی هندو افراطی دارد. گرایشاتی که نماینده آن در صحنه سیاست هند، نارندا مودی نخست وزیر این کشور است.