جامعه شناسی کشورهای اسلامیشبه قاره و افغانستانکشور شناخت

نگاهی به گسترش فمنیسم در پاکستان؛ تلاش فمنیست‌ها برای گسترش جنبش در روستاها

بازوی پرقدرت این مجموعه و تفکر بازیگران و سلبریتی‌های پاکستان و رسانه‌های فراگیر آن هستند. رسانه‌ای که اگر چند بازیگر از جمله «احمد علی بت»، «کریتولین بلوچ» و «ماهره خان» هم با روند و شعارهای روز جهانی زن موافق نباشند، آنان را تحت فشار می‌گذارد. این جنبش همچنین تمرکز جدی بر زنان روستایی در ایالت سند کرده است و سعی دارد آن‌ها را برای اولین بار علاوه بر سایر شهرها به خیابان بکشاند.

محمدجواد اصغری

جمهوری اسلامی پاکستان، کشوری که اساس تشکیل و استقلالش از هند، دغدغه‌های اسلامی بوده است. دغدغه‌هایی از جنس حکومت و شریعت. این کشور بعد از مهاجرت‌های مردمی بزرگ قرن اخیر و شکل‌گیری‌اش، فراز و فرودهای بسیاری داشته است. گاهی حاکمیتش، روش دیکتاتوری در پیش گرفته و گاهی جمهوری و محبت؛ گاهی خصومت‌های سیاسی داخلی مانع رشد فراگیرش شده و گاهی جنگ‌های ممتد با هندوستان.

این کشور در حال حاضر و در 73مین سال تاسیس، به استقرار نسبی رسیده است و دارای زیرساخت‌ها، علوم پیشرفته بشری (همانند انرژی هسته‌ای) و دانشمندان و اندیشمندان است.

حال که علی الظاهر انگلیس (یا مستکبر وقت) از این کشور و این منطقه خارج شده است و ثبات شبه قاره در مساله حاکمیت نسبتا برقرار شده است، هنگامه‌ی جنگ فرهنگی غرب است. جنگی که در آن از همه ابزارهایش استفاده می‌کند و خواهد کرد. جنگی که در بسیاری از کشورهای اسلامی از جمله جمهوری اسلامی ایران (در دهه هفتاد شمسی) رخ داده است.

مساله حضور زن در جامعه به خصوص در جوامع اسلامی همواره یکی از پرتنش‌ترین و چالش برانگیزترین مباحث است و این مساله به خصوص در جوامع سنتی‌تر از هردو طرف به صورت رادیکال‌تر مطرح می‌شود. روز جهانی زن (8 مارس) محملی برای بروز این مسائل است اما در پاکستان!

تجمع زنان در پاکستان به نام «عورت مارچ» که به زبان اردو معنای همان «روز زن در ماه مارس» می‌دهد، برای اولین بار در سال 2018 توسط جمعی از زنان فمنیست در شهر بندری کراچی در جنوب پاکستان، به صورت محدود برگزار شد. شعار این تجمع «غذای خود را گرم کنید» بود. البته این شعار حتی توسط شبکه‌های تلویزیونی خصوصی هم تمسخر شد. با این وجود سال گذشته این تجمع با قوت بیشتری شکل گرفت و گستره‌ی آن از کراچی به سایر شهرها نیز کشیده شد. شعاری که در آن راهپیمایی مطرح شد و بسیار مورد توجه قرار گرفت و پربسامدترین پلاکاردهای راهپیمایی سال 2019 شد، «خودتان جوراب خود را پیدا کنید» بود. قابل توجه است که شبکه اجتماعی توییتر در انتخاب این شعار نقش بسزایی داشت.

هویتی که مجموعه «ما زنان» – متولی اصلی برگزاری تجمعات زنان – برای خود تعریف کرده‌است، چتر حمایتی از زنان فمنیست و اقلیت‌های جنسی است. این مجموعه مدعی است که این راهپیمایی نمی‌تواند توسط سازمان‌های مردم نهاد یا شرکت‌ها تامین شود. درعوض، برگزارکنندگان برای جمع آوری هزینه، برنامه‌های جمع‌آوری کمک‌های مالی را ترتیب می دهند. هرسال این برگزارکنندگان مانیفیستی از درخواست‌هایشان برای حمایت از حقوق زنان و علیه خشونت صادر می‌کنند و خواهان برقراری عدالت در برخورداری از امکانات عمومی هستند. ایشان سعی دارند که راهپیمایی‌ها متنوع و در کلیه شهرهای بزرگ برگزار شود از جمله لاهور، اسلام آباد، کراچی، پیشاور و کویته.

البته لازم به ذکر است که بازوی پرقدرت این مجموعه و تفکر بازیگران و سلبریتی‌های پاکستان و رسانه‌های فراگیر آن هستند. رسانه‌ای که اگر چند بازیگر از جمله «احمد علی بت»، «کریتولین بلوچ» و «ماهره خان» هم با روند و شعارهای روز جهانی زن موافق نباشند، آنان را تحت فشار می‌گذارد. این جنبش همچنین تمرکز جدی بر زنان روستایی در ایالت سند کرده است و سعی دارد آن‌ها را برای اولین بار علاوه بر سایر شهرها به خیابان بکشاند.

«عورت مارچ» اگرچه حرکت تازه‌ای در جنبش فمنیسم پاکستان حساب می‌شد اما در طرف مقابل افراد و احزاب اسلام‌گرا واکنش‌هایی تند و به‌جا علیه این راهپیمایی‌ها داشتند. مولانا فضل الرحمن راهپیمایی‌ها و شعارهایش را ابتذال و ترویج بی‌دینی خواند و گفت ارزش‌های شرقی پاکستان نباید تبدیل به ارزش‌های تمدن غربی شود. مجمع استانی «خیبر پختونخوا»، به اتفاق آرا قطعنامه‌ای را در محکوم کردن «عورت مارچ» تصویب کرد. این قطعنامه توسط یک خانم در پارلمان، رهانا اسماعیل، که گفته بود مطالبات مطرح شده در راهپیمایی در مورد زنان، غیر اسلامی و شرم آور است، مطرح شد.

زنان پاکستان

البته این تصویر همه سیاسیون کشور نیست و بسیاری از آن‌ها حمایت خود را از این جنبش ابزار کردند. هم‌چنین «خلیل الرحمان قمر» نویسنده مشهور پاکستانی نیز در اظهار نظری در یک برنامه گفتگو محور جنبش 8 مارس و فعالان زنان را برنامه غرب علیه پاکستان خواند و همه‌ی آن را توطئه 35 زن متعلق به طبقه خاص برشمرد. اظهار نظری که موجی از فشار رسانه‌ای را علیه او ایجاد کرد. همچنین سریال‌هایی در تلویزیون‌های خصوصی علیه ایده‌های پشت پرده جنبش ساخته شد و مورد استقبال عمومی قرار گرفت. اما «لینا غنی» یکی از رهبران جنبش در لاهور که یک آرایشگر است، در مورد راهپیمایی ها گفت که ما هرگز عذرخواهی نمی‌کنیم و باید پیام واضحی را ارسال کنیم و باید این تجمع روز به روز بیشتر تقویت شود!

ولی آن چه که امسال اتفاق افتاد و شاید نقطه عطفی در تاریخ بسیار کوتاه «عورت مارچ» باشد، برگزاری اولین کنفرانس زنان در تاریخ 6 و 7 مارس توسط شورای هنری کراچی است. رویدادی که به گفته رئیس آن «کنفرانس مطبوعاتی بیش از 100 میلیون زن پاکستان» است. کنفرانسی که در آن از هنرمندان و فعالان حقوق بشر نیز حضور دارند. از مهم‌ترین بخش‌های این برنامه می‌توان به «توانمند سازی اقتصادی زنان» و «نقش رسانه در توانمندی زنان» اشاره کرد. و هم‌چنین در اختتامیه آن شعرخوانی «کشور ناهید» شاعر فمنیستی اردو و رقص زنان انجام می‌شود.

این گزارشی تلخ و بسیار مختصر و گذرا از هجوم غرب به همسایه‌مان و به عقیده نگارنده بدتر از حمله داعش است. به کشور پاکستان که به حق دارای مردمی عمیقا معقتد و با ایمانی اسلامی و اصیل هستند؛ و حال در معرض یکی از شدیدترین حملات فرهنگی غرب قرار گرفته است. شبیخونی که پیش از آن، سایر کشورهای اسلامی دچارش شده بودند. اما آیا وقت آن نرسیده است که کشورهای اسلامی به داد برادر فراموش شده‌ی خود برسند؟ آیا کشور عزیزمان که پرچم‌هایی ضد ظلم و علیه استکبار بلند کرده است، به برادر و همسایه خود در این امتحان و ابتلای خطرناک کمک خواهد کرد؟ آیا نخبگان انقلابی کشورمان توجهی به همسایه شرقی خود خواهند داشت؟

امان از این مرزها

نمایش بیشتر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا