تحلیل مسائل روزعراق

ترور هشام الهاشمی کار داعش نیست؛ این ترور به سود ایران و متحدانش نخواهد بود

علی رحمانی – ترور هشام الهاشمی از فعالین سیاسی جنجالی عراقی سروصدای زیادی در فضای سیاسی این کشور به پا کرده است. عده ای از تحلیلگران این اتفاق را به ضرر جریانهای مقاومت در عراق میدانند و عده ای دیگر این جریانات را متهم اصلی در این ترور قلمداد میکنند. برای تحلیل این حادثه و نتایجی که در آینده خواهد سراغ دکتر یاسر قزوینی حائری کارشناس مسائل عراق رفتیم.

لطفاً کمی راجع به سوابق و فعالیت‌های هشام الهاشمی در عراق توضیح دهید؟

هشام الهاشمی از اعضای گروه های اسلام گرا در زمان حمله آمریکا به عراق بود و از اعضای گروه‌های موسوم به مقاومت به شمار می‌رفت و رویکردهای اسلامی – ملی داشت و به گروه‌های سلفی جهادی نزدیک بود. برخی او را نیرویی رده بالا تلقی می‌کنند که البته به نظر نمی‌رسد چنین باشد، در هر صورت هشام الهاشمی در آن ایام دستگیر شده و گفته می‌شود در زندان معروف بوکا نگهداری شد و پس از آزادی از گروه‌های اسلام گرا و جهادی خارج شده و با توجه به ارتباطی که پیش از این با این گروه‌ها داشت و همچنین با توجه به حافظه قوی و تحصیل در رشته آمار و ذهن محاسباتی و منظمی که داشت کم کم به عنوان یکی از مهمترین بلکه مهمترین تحلیلگران جریان‌های جهادی در عراق قلمداد شد. در تظاهرات اخیر نیز طرف تظاهرکنندگان را گرفت و از سوی منتقدان تظاهرات به عنوان یکی از وابستگان سفارت آمریکا معرفی شد. در هر صورت هشام از ابتدا اطلاعاتی منحصر به فرد ارائه می‌داد که مشخص بود با نیروهای امنیتی عراق و حتی آمریکایی ارتباط دارد. البته هشام الهاشمی از ذهن آماری و منظم خود بهره می‌برد و سخن خود را با دادن اطلاعات فراوان و کلاسه شده و منظم به کرسی می‌نشاند اما این به این معنی نیست که تمام سخنان و تحلیل‌های او درست بود. اگر کتاب او درباره داعش موسوم به عالم داعش را ببینید خواهید دید که با وجود اطلاعات فراوان و تحلیل‌های عالی اشتباهاتی هم دارد به عنوان نمونه او در کتابش به اشتباه عبدالرشید البغدادی را همان ابو‌علی‌الانباری تلقی کرده. او همواره دوست داشت تحلیلات خود را با صبغه‌ای علمی و منظم ارائه دهد، اما گاهی نیز اشتباه می‌کرد یادم هست که در تحلیل حملات هوایی که به چند مرکز از جمله پروژه فرودگاه کربلا توئیت کرده بود آشکارا اشتباه کرده بود که پس از چندی توئیتش را پاک کرد. اشتباه فاحش دیگر او درباره گروه حراس‌الدین بود که شخصا بنده را دچار بهت کرد. گروه حراس‌الدین در حال حاضر نزدیک‌ترین گروه نزدیک به القاعده در ادلب و شمال غرب سوریه است که الهاشمی در گفتگویی با العربیه این گروه را به عراق مرتبط ساخت. به نظرم این سخن از الهاشمی خیلی شگفت بود. در هر صورت می‌توان گفت هر کس با تحلیل‌های او مواجه می‌شد بیش از هر چیز مبهوت اطلاعات و حافظه و تقسیم بندی های منظم او می‌شد. حتی چند ساعت قبل از ترورش در چند برنامه تلویزیونی درباره حملات اخیر کاتیوشا علیه سفارت آمریکا گروه‌های حمله کننده را پس از دوره تمرد، و در مرحله دوم تحدی و مبارزه‌طلبی، از رهگذر این عملیات ها، آغازگر مرحله سوم مواجهه و رویارویی تلقی کرده بود.

به نظر شما چه افراد و گروههایی و با چه انگیزه‌هایی در ترور وی دست داشتند؟

دو گروه می‌توانند نامزد اصلی ترور هاشمی باشند نخست داعش و دیگری گروه هایی که حملات کاتیوشا به سفارت آمریکا داشتند. اما درمورد اینکه هاشمی از سوی داعش ترور شده باشد شواهد خیلی ما را به پذیرش چنین چیزی ترغیب نمی‌کنند. چرا که این ترور با روند فعالیت‌های داعش در این ایام تفاوت های عمده‌ای دارد. داعش در این ایام بسیار ضعیف شده و برای انجام عملیات‌های خود هزینه فایده می‌کند و انجام چنین عملیاتی در قلب بغداد صرفا برای کشتن یک تحلیلگر سیاسی به نظر می‌رسد با محافظه کاریهای امنیتی داعش در این مرحله مغایر باشد، البته داعش در آخرین فیلمی که در نیمه ماه رمضان از ولایه عراق منتشر کرد هاشمی را کذاب بغداد الجدید (دروغگوی جدید بغداد) خواند اما به نظر نمی‌رسد چنین تروری در حال حاضر در اولویت‌های داعش بوده باشد. اما از طرف دیگر برخی افراد از جمله غیث التمیمی که البته شخصی معلوم الحال است اظهار داشتند که یک ماه قبل هشام از طرف کتائب حزب الله تهدید به مرگ شده بود. غیث در گفتگویی با شبکه آمریکایی الحره حتی گفتگوی واتسآپی خود با هشام را نشان داد، در هر صورت این اسناد نیز باید بررسی شوند. اما در هر صورت هشام الهاشمی در چند ماه اخیر روی مسئله حشد‌شعبی و اختلافات درونی حشد‌شعبی کار می‌کرد و یک هفته پیش گزارش مفصلی در این باره از او منتشر شد. او معتقد بود که حشد‌شعبی را می‌توان به دو بخش عمده بخش نزدیک به ایران و بخش نزدیک به آیت الله سیستانی تقسیم کرد. اما هشام در گفتگوهای تلویزیونی آخر خود به شدت درباره عملیات کاتیوشایی علیه سفارت آمریکا سخن گفت و این عملیات را به گروه‌های نزدیک به ایران منتسب کرد و به شدت گروه‌های نزدیک به ایران را مورد انتقاد قرار داد، و این گروه‌ها را ابزاری برای صدور انقلاب ایران به عراق قلمداد کرد. در این بین انگشت اتهام نیروهای منتقد ایران و نزدیک به آمریکا به سمت گروه‌های مسلح نزدیک به ایران و گروه‌هایی که تحت عنوان مقاومت اسلامی اخیرا معرفی شده‌اند مانند اصحاب کهف یا عصبه الثائرین و یا قبضه الهدی نشانه رفته است. این در حالی است که داعش نیز که اخبار عملیات هر روزه خود را منتشر می‌کند تا لحظه این گفتگو این ترور را بر عهده نگرفته است، گروه دیگری نیز تا کنون این ترور را بر عهده نگرفته است. چه بسا برخی گروه‌ها نیز بخواهند از رهگذر این ترور ارتباط بین گروه‌های عراقی را به وضعیتی بدتر برسانند مسئله‌ای که در بیانیه مالکی که به دلیل ترور الهاشمی صادر شده نیز نمایان است. همچنین احتمال اینکه گروه‌هایی این ترور را انجام داده باشند تا به گروه های مقاومت ضد آمریکایی منتسب کنند به شدت وجود دارد، چرا که در هر صورت این ترور باعث می‌شود تا دیگر جریان‌ها با احتیاط بیشتر در باره این گروه ها سخن بگویند.

از منظر شما کدام بخش از فعالیت های الهاشمی موجب ترور وی توسط یکی از جریانهای مذکور شده است؟

در هر صورت هشام الهاشمی علاوه بر وجهه علمی و رسانه ای که داشت مشاور نیروهای امنیتی عراق به ویژه نیروهای مکافحه الارهاب و ضد ترور عراق نیز به شمار می‌رفت، اما در هر صورت در این برهه به نظر می‌رسد این وجهه رسانه‌ای او بود که موجب کشته شدندش شد. لازم به ذکر است که الهاشمی پای ثابت رسانه‌های نزدیک به محور آمریکا – عربستان و امارات بود و بیش از هر شبکه‌ای در الحره و العربیه و الحدث ظاهر می‌شد، الحره نیز پس از ترور او یک برنامه اختصاصی برای او کار کرد. الهاشمی را کمتر می‌توانستید در شبکه‌های قطری و یا نزدیک به اخوان المسلمین مانند الجزیره و یا العربی ببینید. در میان شبکه‌های عراقی نیز بیشتر در شبکه‌های نزدیک به همین محور مانند الفلوجه، التغییر و دجله ظاهر می شد.

آینده سیاسی عراق را در سایه این ترور چگونه میبینید؟

آینده عراق آینده مبهمی است. در هر صورت دوره جدیدی با کاظمی در عراق آغاز شده، کاظمی همانطور که بنده در گفتگوهای دیگری نیز عرض کرده بودم بذری است که آمریکا در عراق کاشته، امروز نیز در مقابل او گروه‌هایی وجود دارند که بنا بر منطق محاصصه و سهم بندی مناصب، فساد را به بالاترین مرتبه خود رسانده اند، البته خود کاظمی نیز در این بازی قرار دارد و جدای از آن نیست. اما ترورهایی از این دست چیز جدیدی در عراق نیست و چه بسا باعث شود برخی احساس خطر کنند و محافظه کاری بیشتری پیشه کنند، البته شاید هم موجب تحرکاتی شود اما با توجه به اوضاع کرونایی به نظر نمی‌رسد جز اعتراضاتی از سوی معارضان چیز بیشتری به همراه داشته باشد. در هر صورت این ترور به سود گروه‌های مقاومت و گروه‌های نزدیک به ایران نخواهد بود چرا که امکان دارد الکاظمی را در مواجهه با گروه هایی از این دست مصمم‌تر سازد.

واکنش جریانهای سیاسی عراق و کشورهای خارجی به این ترور چگونه خواهد بود؟

به نظر نمی‌رسد هیچ جریان سیاسی به طور رسمی از این ترور استقبال کند، همانطور که تا حالا هم همه محکوم کرده‌اند، هرچند برخی جریان ها الهاشمی را پیش از ترور نیروی سفارت آمریکا تلقی می‌کردند.

نمایش بیشتر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا