فلسطین

به مناسبت سالگرد ترور ناجی العلی کاریکاتوریست فلسطینی، چگونه ناجی خود را به تصویر کشید؟

عبدالله فرج – الجزیره

ترجمه: حسین اکبرزاده

«کسی که می خواهد از فلسطین بنویسد و از فلسطین نقاشی کند، در واقع می خواهد خود را اینگونه معرفی نماید: من یک انسان مُرده هستم!» با این واژه ها، ناجی العلی کاریکاتوریست فلسطینی، مرگ خویش را پیش بینی کرد.

در ظهر روز 22 جولای 1987، ناجی سلیم العلی قدم زنان در خیابان آیفز لندن به سوی دفتر روزنامه «القبس» کویت می رفت. ناگهان چندین گلوله به سمت او شلیک شد که یکی از آنها گردن و دیگری زیر چشم راست ناجی را شکافت. ناجی بی هوش بر زمین افتاد. او 37 روز در کما بود تا اینکه در 29 آگوست، خبر مرگ او رسما اعلام شد.

با گذشت 34 سال از شهادت ناجی العلی، هنوز هویت شخص ناشناسی که او را مورد هدف قرار داد، شناسایی نشده است. پلیس بریتانیا در سال 2017 بار دیگر پرونده ناجی را به جریان انداخت اما رابطه میان اجبار او برای هجرت به لندن (1985) و حادثه ترور، همچنان در هاله ای از ابهام قرار دارد.

حنظله؛ کودکی همچنان 10 ساله!

ناجی العلی نبوغ خود را در راه نظارت بر تغییر و تحولات سیاسی و خاصه خدمت به مساله فلسطین و رسوایی اشغالگری صهیونیست ها، خرج کرد. او هیچگاه رابطه خویش با لبنان را از یاد نبرد. ناجی پس از اشغال فلسطین در سال 1948، در سن 10 سالگی به لبنان مهاجرت کرد و در اردوگاه «عین الحلوه» ساکن شد. در سال 1982 هنگامی که اشغالگری اسرائیل دامان لبنان را نیز گرفت، ناجی در این زمان تابلوی مشهور «صبح بخیر بیروت» را منتشر کرد؛ اثری که در آن حنظله 10 ساله، به بیروت که در قامت دختری زیبا، سر خود را از شکاف دیوار مخروبه ای بیرون آورده و غبار حزن بر چهره اش نشسته بود، شاخه گلی را تقدیم می کرد.

ناجی العلی

پس از حملات اخیر اسرائیل به نوار غزه در می 2021، کاراکتر حنظله بار دیگر در عرصه عمومی ظاهر شد تا نمادی باشد برای اعتراض به آنچه در حال رخ دادن است. همچنین، حنظله در یکی از مسابقات فوتبال مصر نیز خود را نشان داد؛ احمد حمدی عبدالقادر، بازیکن تیم «سموحه»، همانگونه که حنظله در وضعیت مشهور خود 25 سال پیش از تولد این بازیکن، توسط ناجی العلی به تصویر کشیده شد، دست چپ خود را پشت سرش پنهان کرد و دو انگشت دست راست خود را بالا برد. امری که نشان می دهد با وجود گذشت سالیان متمادی، حنظله تا چه حد در دل حامیان فلسطین جا باز کرده و به نمادی برای آن (مساله فلسطین) مبدل گشته است.

حنظله چگونه زیست؟

علیرغم نوآوری ناجی العلی در طراحی کاراکترهای مختلف برای انتقاد از برخی رهبران فلسطینی و جهان عرب (همانند کاراکتر فاطمه و همینطور سرباز اسرائیلی پینوکیو مانندی که در برابر سنگی کوچک در دستان یک کودک فلسطینی، دستپاچه ایستاده است)، هیچکدام نتوانستند شهرت حنظله را کسب کنند!

حنظله کودکی است 10 ساله که با گذشت سالها، همچنان 10 ساله باقی مانده است و تا زمانی که به فلسطین بازنگردد، بزرگ نخواهد شد! با وجود اینکه او در سن و سال خود رشد نمی کرد، اما افکار و راه های اعتراضی او همگام با وقایع سیاسی، متحول می شد. حنظله برای اولین بار در سال 1969 در روزنامه «السیاسه الکویتیه»، در آثار ناجی العلی اعلام وجود کرد. پس از جریان جنگ 1973 حنظله برای اعلام رد سیاست های آمریکایی که به دنبال وصول به یک مصالحه بر سر مساله فلسطین بود، در حالی که دستان خود را از پشت در یکدیگر گره کرده بود، از جهان روی برتافت.

حنظله تمثالی کوچک از خالق آن (ناجی العلی) بود و همینطور، مایه حفظ و بقاء ناجی در ضمیر کسانی بود که به مساله فلسطین اهمیت می ورزیدند؛ چرا که ناجی هم سن حنظله بود که فلسطین را ترک کرد و به همین خاطر حنظله تا زمانی که ناجی به وطن مادری اش برنگردد، بزرگ نخواهد شد. در آن زمان است که بزرگ شدن حنظله را شاهد خواهیم بود و چه بسا او در برابر جهانیان، پرده از چهره خود بردارد. حنظله در حکم امضای ناجی بر پای تابلوهایش بود و در میان مردم جهان عرب، به نماد مقاومت فلسطین مبدل گشت.

ناجی درباره حنظله اینگونه می گوید: حنظله در 10 سالگی زاده شد و در 10 سالگی جاودانه خواهد ماند؛ چرا که در این سن فلسطین را ترک کرد و تنها زمانی شروع به بزرگ شدن می کند که به وطن خود بازگردد. قوانین طبیعت در مورد حنظله صادق نیست؛ چرا که او یک استثناء است. همانگونه که بی وطنی یک استثناء است!

ناجی العلی

ناجی درباره دست های بسته حنظله اینچنین شرح می دهد: پس از جنگ اکتوبر 1973 بود که دستان او را بستم؛ چرا که منطقه شاهد جریان فراگیر عادی سازی روابط کشورها با رژیم صهیونیستی بود و دست بستن آن کودک بر رد مشارکت او در جریان آمریکایی مصالحه بر سر مساله فلسطین، دلالت داشت؛ چرا که حنظله یک انقلابی بود! این موضع گیری باعث ماندگاری هرچه بیشتر حنظله شد؛ چراکه بیانگر موضع بسیاری از مردم در قبال مساله فلسطین بود.

اما حنظله چهره دیگری نیز داشت؛ چهره‌ای که کودکی فلسطینی را تجسم می کرد. کودکی که واقعیت مساله فلسطین و مردم آن را به تصویر می کشید. کودکی که روزانه با اشغالگری صهیونیست ها و سختی های زندگی تحت حاکمیت آنها مواجه می شد. حنظله همچنان در سن 10 سالگی زندگی می کند و تا زمانی که به فلسطین و سرزمین مادری خویش بازنگردد، بنابر وصیت خالق او ناجی العلی، قرار نیست بزرگ شود؛ همان ناجی که در سرزمینی دیگر و به دور از وطنش، به دستان خاک سپرده شد!

نمایش بیشتر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا